• عمر بن ابي سلمه

موضوع: اصحاب

کلمات کليدي: عمر بن ابی سلمه، جنگ جمل، جنگ نهروان، جنگ صفین

عمر بن ابي سَلَمة بن عبد الأسد قُرَشي مخزومي، دو سال يا بيشتر پيش از هجرت، متولّد شد[1]  و پس از درگذشت پدرش به سال سوم هجري،[2]  همراه با مادرش اُمّ سَلَمه - که همسريِ پيامبر خدا را برگزيده بود -[3]  به خانه پيامبر صلي الله عليه وآله آمد و در خانه وحي، رشد کرد.[4]

 امّ سلمه همسر بزرگوار پيامبر خدا، در هنگامه جنگ جمل، او را با نامه‏اي به سوي امام عليه السلام گسيل داشت[5]  امام‏عليه السلام وي را پس از پايان جنگ جمل، به حکومت بحرين[6]  برگماشت.[7]

 امام‏عليه السلام در آستانه جنگ صفّين، [ با نامه‏اي ] از وي خواست که براي نبرد با معاويه به اردوي ايشان بپيوندد.[8]  از نامه امام عليه السلام پيداست که عمر در نگاه ايشان، فردي امين و کارآمد بوده و حضورش در اردوي آن بزرگوار، براي رويارويي مقتدرانه با سپاه شام، لازم بوده است.

 او در تمام جنگ‏هاي علي عليه السلام همراه او بود[9]  و به سال 83 هجري درگذشت.[10]

روایاتی در مورد جناب عمربن ابی سلمه:

در تاريخ اليعقوبي آمده است:

[ علي عليه السلام] به عمر بن ابي سلمه مخزومي، پسر امّ سلمه، همسر پيامبر صلي الله عليه وآله - که کارگزارش در بحرين بود - نوشت:

«امّا بعد ؛ من نعمان بن عَجْلان را به حکومت بحرين گماردم، بدون آن که نکوهشي متوجّه تو باشد و يا متّهم باشي.

 کارهايي را که در اختيار داري، به نعمان بسپار؛ چرا که من آهنگ حرکت به سوي ستمکاران شام و باقي مانده دسته‏ها[ ي نفاق و شرک ]دارم و دوست دارم که در رويارويي با آنان، همراهم باشي که تو از کساني هستي که از آنها براي استوار کردن دين و ياري‏کردنِ هدايت، کمک مي‏گيرند.

 خداوند، ما و تو را از کساني قرار دهد که به حق، عمل مي‏کنند و به آن، حکم مي‏کنند».

 پس عمر آمد و [ در صفّين، ] نزد علي عليه السلام بود و در پي او به کوفه بازگشت و يک سال و اندي در کنار علي عليه السلام ماند.[11]

در الفتوح نقل شده‌است:

عمر بن ابي سلمه، نزد علي عليه السلام آمد و در کنارش ماند و فاضل و عابد و عاقل بود. به همين خاطر، يکي از ياران علي عليه السلام امّ سلمه را مدح کرد و اشعاري سرود که مطلعش اين است :

مادر، اي مادر ! کامياب شدي

و هماره [ از وجود تو] برکت مي‏بارد.[12]

_______________________________________________________________

پی نوشت:

[1] سير أعلام النبلاء:63:407:3، الاستيعاب:1903:245:3.

[2] سير أعلام النبلاء:63:407:3.

[3] ر.ک:سير أعلام النبلاء:63:407:3، اُسد الغابة:3836:169:4.

[4] سير أعلام النبلاء:63:407:3.

[5] تاريخ الطبري:451:4، الاستيعاب:1903:246:3، اُسد الغابة:3836:170:4.

[6] بحرين، در آن روزگار، برمناطق گسترده‏اي از سواحل و جزاير غريب و جنوب خليج فارس، اطلاق مي‏گرديد (جغرافياي تاريخي کشورهاي اسلامي: 231:1).

[7] الفتوح:455:2، شرح نهج البلاغة:219:6. ر.ک:ج 5، ص 79 (بزرگان صحابه در سپاه امام).

[8] نهج البلاغة:نامه 42، تاريخ اليعقوبي:201:2، تاريخ الطبري:452:4.

 در اين دو منبع اخير، آمده است:«او را به حکومت بحرين گماشت. سپس او را برکنار کرد و نعمان بن عَجْلان را به جاي او گذاشت». نيز در منبع ديگري آمده است:«او را به حکومت بحرين و فارس گماشت» (ر.ک: اُسد الغابة: 3836:170:4).

[9] شرح نهج البلاغة:219:6.

[10] الاستيعاب:1903:246:3، سير أعلام النبلاء: 63:408:3، اُسد الغابة:3836:170:4. در منبع اخير آمده است:«به روزگار خلافت عبدالملک بن مروان در مدينه درگذشت ».

[11] تاريخ اليعقوبي:201:2، نهج البلاغة:نامه 42، أنساب الأشراف:387:2.

[12] الفتوح:456:2.

نوشته شده توسط گروه اصحاب و یاران در روز چهارشنبه 1390/3/25 ساعت 8:42

من این مطلب را پسندیدم