• سعد بن مسعود ثقفي
موضوع: اصحاب
کلمات کليدي: سعد بن مسعود ثقفی، فرماندار، مختار، امام حسن
سعد بن مسعود ثَقَفي، عموي مختار بن ابي عُبَيد، از ياران هوشمند و وفادار عليعليه السلام است و گفته شده از ياران پيامبر خدا نيز بوده است.[1] برخي منابع از درگيري او با عمّار بن ياسر - که در زمان عمر، فرماندار کوفه بود - خبر دادهاند.[2]
امام علي عليه السلام در آغاز، او را بر نواحي «زاب»[3] گمارد.[4] عليعليه السلام به هنگام حرکت به سوي صِفّين، يزيد بن قيس اَرحَبي را - که فرماندار مدائن بود - همراه خود برد و سعد بن مسعود را بر مدائن[5] گماشت[6] و او تا روزگار امامت امام حسنعليه السلام در اين سِمت، باقي بود.
علي عليه السلام در نامهاي او را به خاطر تقوا پيشگي و نجابتش ستوده و برايش دعا کرده است.[7]
هنگامي که امام حسن عليه السلام در ساباط، زخمي شد و يارانش بدو آسيب رساندند، به سعد بن مسعود پناه برد.[8] مختار بن ابي عبيد ثقفي، برادرزاده[9] و جانشين او در مدائن بوده است.[10] نسب محدّث و مورِّخ بزرگ شيعي، ابراهيم ثَقَفي کوفي نيز بدو ميرسد.[11]
روایاتی در مورد جناب سعد
در الفهرست آمده است:
سعد بن مسعود، برادر ابو عبيد بن مسعود و عموي مختار بود. علي عليه السلام او را بر مدائن گمارد و او همان کسي است که [ امام] حسن عليه السلام پس از ماجراي [ زخمي شدن در] جنگ ساباط به او پناه برد.[12]
در تاريخ اليعقوبي نقل شدهاست:
[ علي عليه السلام] به سعد بن مسعود، عموي مختار بن ابي عبيد - که حاکم مدائن بود - چنين نوشت:
«امّا بعد ؛ تو به شيوه نيکوکاران با تقوا و نجيب، مالياتت را به ما رساندي و از پروردگارت اطاعت کردي و پيشوايت را خشنود ساختي. پس خداوند از گناهت درگذرد و کوششت را بپذيرد و آخرتت را نيکو سازد!».[13]
امام علي عليه السلام در نامه خود به سعد بن مسعود ثقفي، کارگزارش در مدائن و جُوخا[14] میفرمایند:
امّا بعد؛ بر بيت المال مسلمانان افزودي و از پروردگارت اطاعت نمودي و براي پيشوايت، همچون وارستگان خويشتندار (پاکان پاکدامن)، خيرخواهي کردي.
پس کارت را ميستايم و روشت را ميپسندم و راهت را درست ميدانم. خداوند تو را بيامرزد ! والسلام![15]
_______________________________________________________________
پی نوشت:
[1] الاستيعاب:961:167:2، الإصابة:3210:70:3.
[2] تاريخ الطبري:163:4 و 164، الکامل في التاريخ:198:2.
[3] در عراق، دو منطقه به نام «زاب» وجود دارد: زاببالا وزابپايين. زاب بالا، ميان موصل و اربيل و زاب پايين، ميانشهر زور وآذربايجان است. ميان اين دو زاب، دو يا سه روز راه است. (معجمالبلدان: 123:3)
[4] الأخبار الطوال:153.
[5] مدائن، پايتخت پادشاهان ساساني بود که در شرق رود دجله و به فاصله يک روز راه از جنوب بغداد واقع و ايوان کسرا در اين شهر است. مدائن در سال چهاردهم هجري به دست مسلمانان فتح شد. (ر.ک:تقويم البلدان:302).
[6] تاريخ الطبري:565:4، الکامل في التاريخ:362:2.
[7] أنساب الأشراف:387:2، تاريخ اليعقوبي:201:2.
[8] تاريخ الطبري:159:5، الکامل في التاريخ:445:2، البداية والنهاية:14:8.
[9] تاريخ الطبري:163:4، الکامل في التاريخ:198:2.
[10] تاريخ الطبري:76:5، الکامل في التاريخ:399:2.
[11] الفهرست:7:36.
[12] الفهرست:7:36. نيز، ر. ک:التاريخ الکبير:1925:50:4 وتاريخ الطبري:159:5.
[13] تاريخ اليعقوبي:201:2.
[14] جُوخا، نام رود و منطقهاي ميان خانقين و خوزستان است که بخش وسيعي از دشت بغداد را آبياري ميکند. (معجم البلدان:179:2)
[15] أنساب الأشراف:387:2، نثر الدرّ:323:1.
نوشته شده توسط گروه اصحاب و یاران در روز چهارشنبه 1390/3/25 ساعت 8:43
من این مطلب را پسندیدم
|