• علامه امینی تاریخ اسلام را پالایش کرد(قسمت دوم)

موضوع: احتجاج و استناد به غدیر

کلمات کليدي: الغدیر، حوض کوثر، علامه امینی، غدیر

ادامه ی مصاحبه با حجت الاسلام والمسلمین فرج پور درباره ی علّامه امینی صاحب کتاب شریف الغدیر را خدمتتان تقدیم می کنیم.

قسمت ابتدایی را از اینجا ملاحظه بفرمایید.

* نحوه آشنایی شما با علامه امینی چگونه بود؟

 من ایشان را دو بار زیارت کردم، یک بار در قم و بار دوم زمانی که ایشان در بیمارستان بستری بودند به عیادت ایشان رفتم و بیشتر با تالیفات ایشان انس داشتم و از سالهای طولانی با الغدیر مانوس بوده ام و اخیرا در شماره 105 و 106 مجله «تراثنا» مقاله ای از بنده درباره جرح و تعدیلات که «عامه» درباره راویان انجام داده‌اند چاپ شده است و در آنجا اثبات کرده ام، این جرح و تعدیلات تعصبی می‌باشد و علمی نیست و در آنجا کلماتی از الغدیر آورده ام که نامش از انس بنده با الغدیر می‌باشد. 

* توصیه‌های علامه امینی چه بود ؟

 ایشان در ضمن تالیفاتش کتاب مختصری به نام «ادب الزائر» نوشته است در این کتاب درباره آداب زیارت، مطالبی دارد که کمتر کسی به این نکته اشاره نموده است، البته مرحوم شیخ عباس قمی و مرحوم شیخ محمد طه نجف نیز به این نکته اشاره دارند و آن اینکه در حرم اهل بیت (علیهم السلام) زائر نباید صدایش را حتی برای خواندن زیارت و دوم اینکه شیعه دو منبع منحصر به فرد دارد و آن دعا و زیارت است و حقیقت دعا و زیارت آن نیست که ما انجام می‌دهیم بلکه زیارت معمول ما رقیقه آن حقیقت است و دعا و زیارت هر دو دانشگاه تربیت اسلامی می‌باشند، امام سجاد علیه السلام در دعای 42 صحیفه که در هنگام ختم قرآن می‌خواندند می‌فرمایند:

«اللَّهُمَّ إِنَّكَ أَنْزَلْتَهُ عَلَى نَبِيِّكَ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مُجْمَلًا، وَ أَلْهَمْتَهُ عِلْمَ عَجَائِبِهِ مُكَمَّلًا، وَ وَرَّثْتَنَا عِلْمَهُ مُفَسَّراً، وَ فَضَّلْتَنَا عَلَى مَنْ جَهِلَ عِلْمَهُ، وَ قَوَّيْتَنَا عَلَيْهِ لِتَرْفَعَنَا فَوْقَ مَنْ لَمْ يُطِقْ حَمْلَهُ.» ^[6]

خدایا این قرآن را مجمل و سربسته فرستادی و نکات برجسته و عجائب آن را به پیامبر الهام کرده ای و تفسیر آن را به ما اهل بیت (علیهم السلام) آموخته‌ای.

 ما برای شاهد این جمله امام سجاد علیه السلام از نماز، شاهد می‌آوریم، یکی از ارکان دین نمار است، در نماز می‌خوانیم «اهْدِنَا الصِّراطَ الْمُسْتَقيمَ * صِراطَ الَّذينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَ لاَ الضَّالِّينَ»^[7] از خداوند هدایت می‌خواهیم، اما معنای آن را نمی دانیم، نمی دانیم کدام فرقه، اهل نعمت است و کدام یک، مورد غضب، ولی در زیارت جامعه این معنا روشن می‌شود، همان طوری که در زیارت جامعه می‌خوانیم « َ هُدِيَ مَنِ اعْتَصَمَ بِكُمْ » ^[8] این عبارت معنای " اهدنا " را روشن می‌کند و هدایتی که در نماز می‌خوانیم مختص به اهل بیت (ع) است یا اگر بپرسید صراط مستقیم کجاست ؟ باز در زیارت جامعه آمده است « أَنْتُمُ الصِّرَاطُ الْأَقْوَم.»

 علامه امینی می‌فرمودند: حقیقت زیارات و دعا تنها در مکتب تشیع هست و جای دیگر این حقایق را سراغ نداریم.

«آیت الله سید سعید حکیم» یکی از علمای حاضر کتابی درباره واقعه عاشورا دارد و در آنجا می‌فرماید: « ترکیزها فی نفوس الشیعه» هدف از معارفی که در زیارت نامه‌ها آمده، این است که در روح و روان شیعه رسوخ داشته باشد، چون اینها معانی می‌باشند که شارح قرآن هستند، طبق فرمایش امام سجاد تفسیر و تبیین قرآن در زیارت نامه‌ها بیان شده‌اند و علامه امینی بر این معنا اصرار دارد و می‌فرماید: زیارت حاوی معارف است، زیارت، توحید است، زیارت حقیقت معارف دین و اخلاق اسلامی است و ای کاش این فرمایشات علامه امینی اجرا بشود و زوّار اهل بیت علیهم السلام بهره بیشتری ببرند. 

همچنین علامه امینی سفارش می‌کنند، زائر در تشرف به حرم‌ باید مجسمه خضوع باشد، کما این که علامه، خودش مجسمه این ادب و خضوع بود و زائر اگر با صدای بلند زیارت بخواند ممکن است خدای نکرده موجب بطلان عملش گردد و استناد به آیه « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا تَرْفَعُوا أَصْواتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَ لا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمالُكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تَشْعُرُونَ »^[9] می‌کند ؛ اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد، صدايتان را بلندتر از صداى پيامبر مكنيد، و همچنانكه بعضى از شما با بعضى ديگر بلند سخن مى‏گوييد با او به صداى بلند سخن مگوييد، مبادا بى‏آنكه بدانيد كرده‏هايتان تباه شود.این آیه درباره پیامبر‌(صلی الله علیه و آله) است، اما طبق آیه مباهله ( آل عمران آبه 61) که امیر المومنین نفس پیامبر‌(صلی الله علیه و آله)  معرفی می‌شود، این آیه شامل حال ائمه‌(علیهم السلام) نیز می‌شود چرا که ایشان نفس پیامبر‌(صلی الله علیه و آله) هستند و از این نوشته‌ها بر می‌آید که مسلمانان باید به این مطالبی که در الغدیر و عبقات و امثال اینها بیان شده است، ارزش بیشتری قائل شوند و به مسائل اعتقادی، بیشتر بپردارند. 

آیت الله نجمی که به تازگی مرحوم شد زمانی که تازه مشغول به تالیف کتاب سیری در صحیحین شده بود و علامه امینی کار ایشان را ملاحظه کرده بودند گفتند: این راه را ادامه بدهید و این از همه رشته‌ها ارزنده تر و مفید تر است. 

* از آثار دیگر علامه امینی بگویید ؟

ایشان تالیفات مختلفی دارند از جمله «ثمرات الاسفار» 4 ج؛ «شهدا الفضیله»؛ «ادب الزائر»، «سیرتنا و سنتنا» و.. اما کتاب سیرتنا و سنتنا باید تبلیغ شود، این کتاب شامل مباحثی بوده که در سفر ایشان به حلب مطرح شده است، در آنجا علمای اهل سنت گفتند: ما هم امام حسین را دوست داریم، اما این اقامه عزای امام حسین موجب اختلاف می‌شود و علامه امینی می‌فرمایند: «سیرتنا و سنتنا»؛ یعنی روش و رفتار ما عین رفتار رسول الله‌(صلی الله علیه و آله) است و از تولد حضرت تا روزی که پیامبر اسلام‌(صلی الله علیه و آله) در حال حیات بودند هر سال در منزل یکی از همسرانشان مجلس عزا به پا می‌کرده است و در مولودی امام حسین ظلم‌هایی که بر امام حسین وارد می‌شود را بیان می‌کردند و ما از سنت رسول الله تخطی نکردیم و ایشان احاطه کاملی به منابع اهل سنت داشتند، در سخنرانی‌هایشان می‌فرمودند: حدود 300 روایت در کیفیت صلوات است و همه مشتمل بر آل می‌باشد « اللهم صل علی محمد و علی آل محمد» در جلد 9 احقاق الحق این سیصد روایت آمده است؛ یکی از نکاتی که در الغدیر تاکید می‌کنند این است که این مسائلی را که در الغدیر آورده‌ام از کل فرق اسلامی است و همه از کتب اهل سنت است، حنفی و شافعی و .. اینها مطالب اسلامی است و مربوط به یک مذهب خاص نیست. 

* معاشرتهای ایشان با چه کسانی بود ؟

 ایشان تلاش می‌کردند خود را با فرمایشات اهل بیت‌(علیهم السلام) نزدیک کنند و در تلاش احیای مکتب اهل بیت‌(علیهم السلام) بودند و با آن درجه علمی‌شان برای اینکه کتابی را از کسی امانت بگیرند؛ به خانه افرادی می‌رفتند که در مراتب علمی از ایشان پایین تر بودند و چه بسا اگر متوجه می‌شدند در نزد شخص دکان دار محله، کتابی درباره اهل بیت(علیهم السلام) موجود است به ملاقات او می‌رفتند و آن کتاب را رویت می‌کردند، مرحوم امینی به کربلا و بغداد و .. می‌رفتند و خواهش می‌کردند کتابخانه‌های شخصی افراد را ببینند. 

* آیا الغدیر به خوبی شناسانده شده است ؟

 این اثر با این همه اهمیت و ارزندگی، ناشناخته مانده است، اهل قلم و نوشتار و کسانی که رسانه‌ها در دست ایشان است باید در احیا و ترویج آن تلاش کنند؛ میرزای بزرگ شیرازی درباره عبقات الانوار فرموده است: بر هر مسلمان لازم است به هر کیفیتی می‌تواند در ترویج این کتاب و تطبیق عقاید خود با این کتاب تلاش وافر داشته باشد، اگر ایشان کتاب الغدیر را ملاحظه می‌کرد قطعا همین سفارش را درباره الغدیر می‌فرمودند، الغدیر، عبقات زنده است، در زمان مرحوم میر حامد حسین، آدرس دهی مرسوم نبود، مثلا می‌گوید: بخاری این مطلب را گفته است. ولی مرحوم امینی با آدرس، مطالب خود را بیان نموده است و آن مطالب و مطالبی را که حتی در عبقات نیامده است، آورده است جلد 1 و مقداری از جلد 2 با عبقات مشترک است، اما مطالب جلد 3 تا آخر مجلدات الغدیر منحصر به الغدیر است و در عبقات نیامده است و این امتیاز الغدیر است.

* وظیفه حوزه و مسئولین حوزوی و دانشگاهی در ترویج این اثر چیست ؟

 الغدیر پالایش تاریخ است و جعلیات را بر ملا می‌کند و تهمت‌هایی که به اهل بیت‌(علیه السلام) و شیعیان ایشان زده شده است را می‌زداید بنابراین هر شخصی به وسع و توان خود در احیای این کتاب مسئولیت دارد در پایان جمله ای از شهید مطهری در باب عظمت کتاب الغدیر نقل می‌کنم، مرحوم شهید مطهری در یادنامه علامه امینی گفته‌اند:

«الغدیر یوحد الصفوف الاسلامی»، الغدیر باعث وحدت اسلامی است. 

---------------

[6] دعای 42 صحیفه سجادیه (وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ عِنْدَ خَتْمِ الْقُرْآنِ)

[7] سوره مبارکه حمد آیات 6و 7

[8] من‏لايحضره‏الفقيه ج 2 ص 613

[9] سوره حجرات آیه 2

نوشته شده توسط حجری در روز سه شنبه 1390/9/1 ساعت 12:11

من این مطلب را پسندیدم