• غدیر در قرآن

موضوع: غدیر

نويسنده: گروه مقالات

منبع: سایت شیعه نیوز

کلمات کليدي: آیه اکمال، آیه تبلیغ، عذاب واقع، غدیر، قرآن

1390/8/27

در روز غدیر آیاتی از سوی فرشته وحی بر پیامبر اکرم(ص) نازل شد که عموم علمای شیعه و سنی به آن اشاره نموده اند، در این مقاله به بررسی اسامی افرادی که این آیات را نقل نموده اند پرداخته شده است.

متن مقاله

از جمله آيات كريمه كه روز غدير، هجدهم ذى الحجّة سال حجّة الوداع (دهم از هجرت)نازل شده، قول خداى تعالى است در سوره مائده:

«يا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ، وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ»

علاوه بر تمامي علماي شيعه، 30 تن از علماي اهل تسنن برآنند كه اين آيه در غدير خم نازل شده است، اين علما عبارتند از:^[1]

1-  حافظ ابو جعفر محمّد بن جرير طبرى 
2- حافظ، ابن ابى حاتم، ابو محمّد حنظلى رازى
3- حافظ، ابو عبد اللّه محاملى متوفاى 330 در امالى خود 
4-  حافظ ابو بكر فارسى، شيرازى، در كتاب خود «ما نزل من القرآن في امير المؤمنين» 
5- حافظ، ابن مردويه، متولد سال 323 و متوفاى سال 416 
6- ابو اسحق ثعلبى- نيشابورى در تفسير خود «الكشف و البيان» 
7- حافظ ابو نعيم اصفهانى متوفاى سال 430 در تأليف خود «ما نزل من القرآن فى على عليه السّلام»
8- ابو الحسن واحدى نيشابورى متوفاى 468 در «اسباب النزول» ص 150
9- حافظ، ابو سعيد سجستانى متوفاى 477 در «كتاب الولايه» 
10-  حافظ، حاكم حسكانى، ابو القاسم در «شواهد التنزيل لقواعد التفصيل و التأويل» 
11-  حافظ، ابو القاسم ابن عساكر شافعى، متوفاى سال 571 
12-  ابو الفتح نظنزى در خصايص العلويّه 
13-  ابو عبد اللّه فخر الدين رازى شافعى، متوفّاى 606 در ج 3 تفسير كبير ص 636 
14-  ابو سالم نصيبى، شافعى، متوفاى 652 در «مطالب السؤال» ص 16 
15-  حافظ، عزّ الدين رسعنى موصلى، حنبلى، متولّد سال 589 و متوفّاى 661 در تفسير خود 
16-  شيخ الاسلام، ابو اسحق حموينى متوفّاى 722 در «فرايد السمطين»
17-  سيد على همدانى متوفاى 786 در «مودّة القربى» 
18-  بدر الدين ابن عينى حنفى متولّد 762 و متوفّاى 855 در كتاب «عمدة القارى»
19-  نور الدين ابن صباغ مالكى مكى متوفّاى 855 در «فصول المهمّه» ص 27 
20-  نظام الدين قمى نيشابورى در ج 6 تفسير خود در ص 170 
21-  كمال الدين ميبدى، متوفّاى بعد از سال 908 در شرح ديوان اميرالمؤمنين عليه‌السّلام در ص 415 
22-  جلال الدين سيوطى، شافعى، متوفّاى 911، در ج 2 «الدرّ المنثور» ص 298 
23-  سيّد عبد الوهاب بخارى، متولّد 869 و متوفاى 932 
24-  سيّد جمال الدين شيرازى متوفّاى 1000 در اربعين خود 
25-  محمّد محبوب العالم در تفسير خود مشهور به تفسير شاهى
26-  ميرزا محمّد بدخشانى در «مفتاح النجا»
27-  قاضى شوكانى، متوفّاى 1250 در تفسير خود «فتح القدير» ج 3 ص 57 
28-  سيد شهاب الدين آلوسى، شافعى، بغدادى، متوفّاى 1270در ج 2 «روح المعانى» ص 348
29-  شيخ سليمان قندوزى، حنفى متوفّاى 1293 در «ينابيع الموده» ص 120 
30-  شيخ محمّد عبده مصرى متوفّاى 1323 در ج 6 تفسير «المنار» ص 463

اكمال دين به ولايت‏

و از جمله آيات كه در روز غدير در شأن امير المؤمنين عليه السلام نازل شد اين آيه است:

«الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَ رَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلامَ دِيناً »(سوره مائده: 3)

اماميّه به طور عموم و بدون استثناء اتفاق دارند باينكه: اين آيه كريمه پيرامون نصّ غدير نازل شده است‏. ^[2]

روايات مربوط به وقت نزول اين آيه؛
1-  حافظ، ابو جعفر، محمّد بن جرير طبرى متوفاى سال 310، در «كتاب الولايه»
2-  حافظ، ابن مردويه، اصفهانى، متوفاى 410 
3-  حافظ، ابو نعيم اصفهانى، متوفاى 430 در كتاب خود (ما نزل من القرآن فى على عليه السّلام) 
4-  حافظ، ابو بكر، خطيب بغدادى، متوفاى 463، در تاريخ خود، جلد 8 ص 290 
5-  حافظ، ابو سعيد سجستانى، متوفاى 477 در كتاب الولاية 
6-  ابو الحسن ابن المغازلي شافعي، متوفاى 483 در مناقب 
7-  حافظ، ابو القاسم، حاكم حسكانى
8-  حافظ، ابو القاسم ابن عساكر شافعى، دمشقى، متوفاى 571 
9-  اخطب خطبا، خوارزمى، متوفاى 568 در «مناقب» ص 80 
10-  ابو الفتح نطنزى در كتاب خود «الخصايص العلويّه»
11-  ابو حامد سعد الدين صالحانى، در توضيح الدلايل على ترجيح الفضايل
12-  ابو المظفّر، سبط ابن جوزى، حنفى، بغدادى، متوفاى 654 در تذكره خود ص 18 
13-  شيخ الاسلام حموينى حنفى، متوفاى 722 در باب دوازدهم از «فرايد السمطين» 
14-  عماد الدين ابن كثير قرشى دمشقى شافعى متوفاى 774، در جلد 2 تفسيرش ص 14 
15-  جلال الدين سيوطى شافعى، متوفاى 911 در جلد 2 «درّ المنثور» ص 259 
16-  ميرزا محمّد بدخشى، در «مفتاح النجا»


عذاب واقع‏^[3]

از جمله آيات نازله بعد از نصّ غدير قول خداى تعالى است در سوره «المعارج» سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعارِجِ‏ كه علاوه بر اعتقاد شيعه به آن، جمعى از علماى اهل سنت كه شخصيت شان مورد تصديق است آنرا در كتب تفسير و حديث ثبت و ضبط نموده‏اند.
1-  حافظ، ابو عبيد هروى در تفسير خود «غريب القرآن» 
2-  ابو بكر نقّاش موصلى بغدادى در تفسير خود «شفاء الصدور» 
3- ابو اسحق ثعلبى نيشابورى در تفسير خود «الكشف و البيان»
4-  ابو بكر، يحيى قرطبى، در تفسير خود در سوره «المعارج» 
5-  شمس الدين، ابو المظفّر، سبط ابن جوزى، حنفى، در تذكره خود صفحه 19 
6-  شيخ ابراهيم بن عبد اللّه يمنى وصّابى شافعى در كتاب خود «الاكتفاء في فضل الاربعة الخلفاء»
7-  شيخ الاسلام حموينى در «فرايد السمطين» باب سيزدهم 
8-  شيخ محمّد زرندى، حنفى در دو كتاب خود «معارج الوصول» و «درر السمطين» 
9-  شهاب الدين احمد دولت آبادى در كتاب خود «هداية السعداء» در جلوه دوم از هدايت هشتم 
10-  نور الدين بن صباغ مالكى مكّى در «الفصول المهمّه» صفحه 26 
11-  سيد نور الدين حسنى سمهودى شافعى در «جواهر العقدين» 
12-  ابو السعود عمادى، در جلد 8 تفسيرش ص 292 
13-  شمس الدين شربينى قاهرى شافعى، در جلد 4 تفسيرش السراج المنير، صفحه 364 
14-  سيد جمال الدين شيرازى در كتاب خود الاربعين في مناقب امير المؤمنين عليه السّلام
15-  شيخ زين الدين مناوى شافعى در كتاب خود فيض القدير فى شرح الجامع الصغير) جلد 6 صفحه 218 
16-  سيد ابن عيد روس حسينى يمنى، در كتاب خود العقد النبوى و السرّ المصطفوى
17-  شيخ احمد بن با كثير مكى شافعى در تأليف خود وسيلة المآل فى عدّ مناقب الآل
18-  شيخ عبد الرحمن صفورى در ج 2 كتاب خود نزهت، ص 242 
19-  شيخ برهان الدين على حلبى، شافعى، در ج 3 السيرة الحلبيّه، ص 302 
20-  سيد محمود بن محمّد قادرى، مدنى، در تأليف خود الصراط السوى في مناقب النبيّ صلى اللّه عليه و آله
21-  شمس الدين حفنى شافعى، در شرح جامع صغير سيوطى ج 2 ص 387 
22-  شيخ محمّد صدر العالم سبط شيخ ابو الرضا، در كتاب خود «معارج العلى فى مناقب المرتضى» 
23-  شيخ محمّد محبوب العالم، اين داستان را در تفسير خود مشهور به «تفسير شاهى» 
24-  ابو عبد اللّه زرقانى مالكى، در شرح «المواهب اللّدنيّه» جلد 7 ص 13 
25-  شيخ احمد بن عبد القادر حفظى شافعى در كتاب خود «ذخيرة المآل في شرح عقد جواهر اللآل»
26-  سيد محمّد بن اسماعيل يمانى در كتاب خود «الروضة النديّه في شرح التحفة العلويه»
27-  سيد مؤمن شبلنجى شافعى مدنى، در كتاب خود «نور الابصار في مناقب آل بيت النبي المختار» ص 78 
28-  استاد شيخ محمّد عبده مصرى در تفسير «المنار» جلد 6 ص 464 

[1]. ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص 89- 107.
[2]. ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص 116-  126.
[3]. ترجمه الغدير فى الكتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص 127- 137.

منبع مطلب:شیعه نیوز