به سایت تخصصی امیرالمومنین امام علی علیه السلام - ابوتراب - خوش آمدید. امیدواریم بتوانیم تحت توجهات آن حضرت در خدمت دوستان ایشان باشیم ... به ذرّه گر نظر لطف بوتراب کند ... به آسمان رود و کار آفتاب کند
. . .
   

 

 

 

شرح لقب

 

 

• کیفیت خطابه و جزئیات خطبه غدیر

موضوع: خطابه غدیر

کلمات کليدي: خطابه، خطابه غدیر، خطبه پیامبر در روز غدیر، خطبه غدیر، غدیر خم

 

اجتماع مردم در غدير

نزديک ظهر روز دوشنبه،[1] همين که به منطقه‏ي «کُراع الغُمَيم»[2] -که «غدير خم» در آن واقع شده- رسيدند، حضرت مسير حرکت خود را به طرف راست جاده و به سمت غدير تغيير دادند و فرمودند:

«اَيُّهَا النَّاسُ، أجيبُوا داعِيَ اللَّهِ، اَنَا رَسُولُ اللَّهِ»

«اي مردم، دعوت کننده‏ي خدا را اجابت کنيد که من پيام آور خدايم»

اين کنايه از آن بود که هنگام ابلاغ پيام مهمي فرا رسيده است. سپس فرمان دادند تا منادي ندا کند: «همه‏ي مردم متوقف شوند و آنان که پيش رفته‏اند بازگردند و آنان که پشت سر هستند توقف کنند»، تا آهسته آهسته همه‏ي جمعيت در محل از پيش تعيين شده جمع گردند. همچنين دستور دادند: کسي زير درختان کهنسالي که در آنجا بود نرود و آن موضع خالي بماند.

پس از اين دستور همه‏ي مَرْکبها متوقف شدند، و کساني که پيشتر رفته بودند بازگشتند و همه‏ي مردم در منطقه‏ي غدير پياده شدند و هر يک براي خود جايي پيدا کردند و کم‏کم آرام گرفتند. اينک صحرا براي اولين بار شاهد تجمع عظيم بشري بود.

شدت گرما در اثر حرارت آفتاب و داغي زمين سوزنده، به حدّي ناراحت کننده بود که مردم و حتي خود حضرت گوشه‏اي از لباس خود را به سر انداخته و گوشه‏اي از آن را زير پاي خود قرار داده بودند، و عده‏اي از شدت گرما عباي خود را به پايشان پيچيده بودند! [3[

آماده سازي جايگاه سخنراني و منبر

از سوي ديگر، پيامبر صلي اللَّه عليه و آله مقداد و سلمان و ابوذر و عمار را فرا خواندند و به آنان دستور دادند تا به محل پنج درخت کهنسال- که در يک رديف کنار برکه‏ي غدير بودند- بروند و آنجا را آماده کنند. آنها خارهاي زير درختان را کندند و سنگهاي ناهموار را جمع کردند و زير درختان را جارو کردند و آب پاشيدند. سپس شاخه‏هاي پايين آمده‏ي درختان را که تا نزديکي زمين آمده بود قطع کردند. بعد از آن در فاصله‏ي بين دو درخت روي شاخه‏ها پارچه‏اي انداختند تا سايباني از آفتاب باشد، و آن محل براي برنامه‏ي سه روزه‏اي که حضرت در نظر داشتند کاملاً مساعد شود.

سپس در زير سايبان، سنگها را روي هم چيدند و از رواندازهاي شتران و ساير مرکبها هم کمک گرفتند و منبري به بلندي قامت حضرت ساختند و روي آن پارچه‏اي انداختند. منبر را طوري بر پا کردند که نسبت به دو طرف جمعيت در وسط قرار بگيرد و پيامبر صلي اللَّه عليه و آله هنگام سخنراني مشرف بر مردم باشد تا صداي حضرت به همه برسد و همه او را ببينند، چنان که در گزارش ماجراي غدير آمده است : احدي از حاضرين غدير خم نبود مگر آنکه آن حضرت را به چشم خود مي‏ديد و صداي آن حضرت را به گوش خود مي‏شنيد.

البته ربيعة بن اُمية بن خلف کلام حضرت را براي مردم تکرار مي‏کرد تا افرادي که دورتر قرار داشتند مطالب را بهتر بشنوند.[4]

پيامبر واميرالمؤمنين بر فراز منبر

مقارن ظهر، انتظار مردم به پايان رسيد و مناديِ حضرت نداي نماز جماعت داد. پس از بيرون آمدن مردم از خيمه‏ها و آمادگي صفها براي نماز، پيامبر صلي اللَّه عليه و آله از خيمه‏ي خود بيرون آمدند و نماز را به جماعت خواندند.

بعد از آن مردم ناظر بودند که پيامبر صلي اللَّه عليه و آله بر فراز آن منبر ايستادند و اميرالمؤمنين عليه‏السلام را فرا خواندند و به او دستور دادند بالاي منبر بيايد و در سمت راستش بايستد. قبل از شروع خطبه، اميرالمؤمنين عليه‏السلام يک پله پائين تر بر فراز منبر در طرف راست حضرت ايستاده بودند و دست پيامبر صلي اللَّه عليه و آله بر شانه‏ي آن حضرت بود.

سپس حضرت نگاهي به راست و چپ جمعيت نمودند و منتظر شدند تا مردم کاملاً جمع شوند. زنان نيز در قسمتي از مجلس نشستند که پيامبر صلي اللَّه عليه و آله را به خوبي مي‏ديدند. پس از آماده شدن مردم، پيامبر اکرم‏ صلي اللَّه عليه و آله سخنرانيِ تاريخي و آخرين خطابه‏ي رسمي خود را براي جهانيان آغاز کردند.

با در نظر گرفتن اين شکل خاص از منبر و سخنراني، که دو نفر بر فراز منبر در حالت قيام ديده مي‏شوند و بيش از صد و بيست هزار نفر اين منظره‏ي بديع را مي‏نگرند، به استقبالِ سخنانِ حضرت خواهيم رفت.

يادآور مي‏شود که اجتماع 120000 نفر براي يک سخنراني و در مقابل يک خطيب که همه شخص او را ببينند در دنياي امروز هم مسئله‏ي غير عادي است، تا چه رسد به عصر بعثت که در گذشته‏ي شش هزار ساله‏ي انبيا تا آن روز هرگز چنين مجلس عظيمي براي سخنراني تشکيل نشده بود. [5]

سخنراني پيامبر

سخنراني تاريخي پيامبر صلي اللَّه عليه و آله در غدير که حدود يک ساعت طول کشيد در يازده بخش قابل ترسيم است:

حضرت در اولين بخش سخن، به حمد و ثناي الهي پرداختند و صفات قدرت و رحمت حق تعالي را ذکر فرمودند، و بعد از آن به بندگي خود در مقابل ذات الهي شهادت دادند.

در بخش دوم، سخن را متوجه مطلب اصلي نمودند و تصريح کردند که بايد فرمان مهمي درباره‏ي علي بن ابي‏طالب ابلاغ کنم، و اگر اين پيام را نرسانم رسالت الهي را نرسانده‏ام و ترس از عذاب او دارم.

در سومين بخش، امامت دوازده امام بعد از خود را تا آخرين روز دنيا اعلام فرمودند تا همه‏ي طمعها يکباره قطع شود. از نکات مهم در سخنراني حضرت، اشاره به عموميت ولايت آنان بر همه‏ي انسانها و در طول زمانها و در همه‏ي مکانها و نفوذ کلماتشان در جميع امور بود، و نيابت تام ائمه عليهم‏السلام را از خدا و رسول در حلال و حرام و جميع اختيارات اعلام فرمودند.

در بخش چهارم خطبه، پيامبر صلي اللَّه عليه و آله با بلند کردن و معرفي اميرالمؤمنين عليه‏السلام فرمودند:

«مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِيٌّ مَوْلاهُ، اَللَّهُمَّ والِ مَنْ والاهُ وَ عادِ مَنْ عاداهُ وَ انْصُرْ مَنْ نَصَرَهُ وَ اخْذُلْ مَنْ خَذَلَهُ»

«هر کس من نسبت به او از خودش صاحب اختيارتر بوده‏ام اين علي هم نسبت به او صاحب اختيارتر است. خدايا دوست بدار هر کس علي را دوست بدارد، و دشمن بدار هر کس او را دشمن بدارد، و ياري کن هر کس او را ياري کند، و خوار کن هر کس او را خوار کند»

سپس کمال دين و تمام نعمت را با ولايت ائمه عليهم‏السلام اعلام فرمودند و بعد از آن، خدا و ملائکه و مردم را بر ابلاغ اين رسالت شاهد گرفتند.

در بخش پنجم حضرت صريحاً فرمودند:

«هر کس از ولايت ائمه عليهم‏السلام سر باز زند اعمال نيکش سقوط مي‏کند و در جهنم خواهد بود».

بعد از آن شمه‏اي از فضائل اميرالمؤمنين عليه‏السلام را متذکر شدند.

مرحله‏ي ششم از سخنان پيامبر صلي اللَّه عليه و آله جنبه‏ي غضب الهي را نمودار کرد. حضرت با تلاوت آيات عذاب و لعن از قرآن فرمودند:

«منظور از اين آيات عده‏اي از اصحاب من هستند که مأمور به چشم پوشي از آنان هستم، ولي بدانند که خداوند ما را بر معاندين و مخالفين و خائنين و مقصرين حجت قرار داده، و چشم پوشي از آنان در دنيا مانع از عذاب آخرت نيست»

سپس به امامانِ گمراهي که مردم را به جهنم مي‏کشانند اشاره کرده فرمودند:

«من از همه‏ي آنان بيزارم».

اشاره‏ي رمزي هم به «اصحاب صحيفه‏ي ملعونه» داشتند و تصريح کردند که بعد از من مقام امامت را غصب مي‏کنند و سپس غاصبين را لعنت کردند.

در بخش هفتم، حضرت تکيه‏ي سخن را بر اثراتِ ولايت و محبت اهل‏بيت عليهم‏السلام قرار دادند و فرمودند:

«اصحاب صراط مستقيم در سوره‏ي حمد شيعيان اهل‏بيت عليهم‏السلام هستند

سپس آياتي از قرآن درباره‏ي اهل بهشت تلاوت فرمودند و آنها را به شيعيان و پيروان آل محمد عليهم‏السلام تفسير فرمودند. آياتي هم درباره‏ي اهل جهنم تلاوت کردند و آنها را به دشمنان آل محمد عليهم‏السلام معني کردند.

در بخش هشتم مطالبي اساسي درباره‏ي حضرت بقية اللَّه الاعظم حجة بن الحسن المهدي ارواحنا فداه فرمودند و به اوصاف و شئون خاص حضرتش اشاره کردند و آينده‏اي پر از عدل و داد به دست امام زمان عجل اللَّه فرجه را به جهانيان مژده دادند.

در بخش نهم فرمودند:

«پس از اتمام خطابه شما را به بيعت با خودم و سپس بيعت با علي بن ابي طالب دعوت مي‏کنم. پشتوانه‏ي اين بيعت آن است که من با خداوند بيعت کرده‏ام، و علي هم با من بيعت نموده است؛ پس اين بيعتي که از شما مي‏گيرم از طرف خداوند و بيعت با حق تعالي است.»

در دهمين بخش، حضرت درباره‏ي احکام الهي سخن گفتند که مقصود بيانِ چند پايه‏ي مهم عقيدتي بود:

از جمله اينکه چون بيان همه‏ي حلالها و حرامها توسط من امکان ندارد، با بيعتي که از شما درباره‏ي ائمه عليهم‏السلام مي‏گيرم حلال و حرام را تا روز قيامت بيان کرده‏ام، زيرا علم و عمل آنان حجت است. ديگر اينکه بالاترين امر به معروف و نهي از منکر، تبليغ پيام غدير درباره‏ي امامان عليهم‏السلام و امر به اطاعت از ايشان و نهي از مخالفتشان است. در آخرين مرحله‏ي خطابه، بيعتِ لساني انجام شد و حضرت فرمودند:

«خداوند دستور داده تا قبل از بيعت با دست از زبانهاي شما اقرار بگيرم».

سپس مطلبي را که مي‏بايست همه‏ي مردم به آن اقرار مي‏کردند تعيين کردند که خلاصه‏ي آن اطاعت از دوازده امام عليهم‏السلام و عهد و پيمان بر عدم تغيير و تبديل و بر رساندن پيام غدير به نسلهاي آينده و غائبان از غدير بود. در ضمن بيعت با دست هم حساب مي‏شد زيرا حضرت فرمودند:

«بگوئيد با جان و زبان و دستمان بيعت مي‏کنيم»

کلمات نهايي پيامبر صلي اللَّه عليه و آله دعا براي اقرارکنندگان به سخنانش و نفرين بر منکرين اوامر آن حضرت بود و با حمد خداوند خطابه‏ي حضرت پايان يافت.[6]

دو اقدام عملي بر فراز منبر

در اثناء خطبه، پيامبر صلي اللَّه عليه و آله دو اقدام عملي بر فراز منبر انجام دادند که تا آن روز سابقه نداشت و بسيار جالب توجه بود:

1-      علي بن ابي طالب علیه السلام بر فراز دست پيامبر صلی الله علیه و آله

پيامبر صلي اللَّه عليه و آله پس از مقدمه چيني و ذکر مقام خلافت و ولايتِ اميرالمؤمنين عليه‏السلام، براي آنکه تا آخر روزگار راه هر گونه شک و شبهه بسته باشد و هر تلاشي در اين راه خنثي شود، ابتدا مطلب را بطور لساني اشاره کردند، و سپس به صورت عملي براي مردم بيان کردند. بدين ترتيب که ابتدا فرمودند:

«باطن قرآن و تفسير آن را براي شما بيان نمي‏کند مگر اين کسي که من دست او را مي‏گيرم و او را بلند مي‏کنم»

سپس آن حضرت گفته‏ي خود را عملي کردند، و به اميرالمؤمنين عليه‏السلام که بر فراز منبر کنار حضرت ايستاده بودند، فرمودند: «نزديکتر بيا». آن حضرت نزديکتر آمدند و پيامبر صلي اللَّه عليه و آله دو بازوي او را گرفتند. در اين هنگام اميرالمؤمنين عليه‏السلام دست خود را به سمت صورت حضرت باز کردند تا آنکه دستهاي هر دو به سوي آسمان قرار گرفت. سپس پيامبر صلي اللَّه عليه و آله اميرالمؤمنين عليه‏السلام را- که يک پله پايين‏تر قرار داشت- از جا بلند کردند تا حدي که پاهاي آن حضرت محاذي زانوهاي پيامبر صلي اللَّه عليه و آله قرار گرفت و مردم سفيدي زير بغل ايشان را ديدند، که تا آن روز ديده نشده بود. در اين حال فرمودند:

«مَنْ کُنْتُ مَوْلاهُ فَهذا عَلِيٌّ مَوْلاهُ»

هر کس من مولي وصاحب اختيار اويم اين عليّ مولي وصاحب اختيار اوست».[7]

2-        بيعت با قلبها و زبانها

بخش هشتم اين کتاب آمده است.

اقدام ديگر حضرت آن بود که چون بيعت گرفتن از فرد فرد آن جمعيت انبوه، از طرفي غير ممکن بود و از سوي ديگر امکان داشت افراد به بهانه‏هاي مختلف از بيعت شانه خالي کنند و حضور نيابند، و در نتيجه نتوان التزام عملي و گواهي قانوني از آنان گرفت، لذا حضرت در اواخر سخنانشان فرمودند:

«اي مردم، چون با يک کف دست و با اين وقت کم و با اين سيل جمعيت، امکان بيعت براي همه وجود ندارد، پس همگي اين سخني را که من مي‏گويم تکرار کنيد و بگوييد:

ما فرمان تو را که از جانب خداوند درباره‏ي علي بن ابي‏طالب و امامان از فرزندانش به ما رساندي اطاعت مي‏کنيم و به آن راضي هستيم، و با قلب و جان و زبان و دستمان با تو بر اين مدعا بيعت مي‏کنيم... عهد و پيمان در اين باره براي ايشان از ما، از قلبها و جانها و زبانها و ضماير و دستانمان گرفته شد. هر کس با دستش توانست و گرنه با زبانش بدان اقرار کرده است»

پيداست که حضرت، عين کلامي را که مي‏بايست مردم تکرار کنند به آنان القا فرمودند و عبارات آن را مشخص کردند تا هر کس به شکل خاصي براي خود اقرار نکند، بلکه همه به مطلب واحدي که حضرت از آنان مي‏خواهد التزام دهند و بر سر آن بيعت نمايند.

وقتي کلام پيامبر صلي اللَّه عليه و آله پايان يافت همه‏ي مردم سخن او را تکرار کردند و بدين وسيله بيعت عمومي گرفته شد.[8]

 

 

 

پی نوشت :

 

[1]. طبق رواياتي که در بخش قبلي ذکر شد خروج حضرت از مدينه روز شنبه 25 ذيقعده و ورود حضرت به مکه سه‏شنبه پنجم ذي‏حجه بوده است. بنابر اين روز 18 ذي‏حجة مطابق با روز دوشنبه مي‏شود. طبق تقويم تطبيقي هزار و پانصد ساله هجري قمري و ميلادي (تحقيق: حکيم قريشي) روز هجدهم ذي‏حجه‏ي سال دهم هجري مطابق دوشنبه 15 مارس سال 632 ميلادي است.

 

[2]. «کُراع» بمعني پايان مسيل و انتهاي مسير آب است. «غُمَيم» نام اين منطقه بوده است. «غدير» بمعناي گودالي است که پس از عبور سيل، آب در آن باقي مي‏ماند. «خمّ» نام اين آبگير بوده است. محل «غديرخم» در وادي جحفه و به همين نام معروف است.

 

[3]. بحارالأنوار: ج 21 ص 387، ج 37 ص 173 و 203 و 204، ج 98 ص 298. عوالم: ج 3:15

 

ص 50 و 60 و 75 و 79 و 80 و 301. الغدير: ج 1 ص 10 و 22. مدينة المعاجز: ص 128.

 

الفصول المهمة: ص 24 و 25.

 

بحارالأنوار: ج 21 ص 387، ج 37 ص 173 و 203 و 204، ج 98 ص 298. عوالم: ج 3:15

 

ص 50 و 60 و 75 و 79 و 80 و 301. احقاق الحق: ج 21 ص 46.

 

[5]. بحارالأنوار: ج 21 ص 387، ج 37 ص 209. عوالم: ج 3:15 ص 44 و 97 و 301. اثبات

 

الهداة: ج 2 ص 267 ح 387 و 391. احقاق الحق: ج 21 ص 53 و 57.

 

[6]. بحارالانوار: ج 37 ص 201 تا 207. اثبات الهداة: ج 2 ص 114، ج 3 ص 558.

 

[7]. بحارالأنوار: ج 37 ص 111 و 209. عوالم: ج 3:15 ص 47. کتاب سليم: ص 888 ح 55.

 

[8]. بحارالأنوار: ج 37 ص 215 و 219. در باره‏ي بيعتِ غدير، مطالبي در قسمت چهارم از

 

 

 

برگرفته از کتاب : اسرار غدیر

 

به قلم : محمد باقر انصاری زنجانی

 

نوشته شده توسط گروه غدیر در روز يکشنبه 1390/3/15 ساعت 8:48

من این مطلب را پسندیدم

امتیاز دهی

امتیاز این صفحه 0 از 0 نظر

• یکی از ستاره های زیر را انتخاب کنید.

 

ارسال نظر

نام*
ايميل
نظر*
کد امنيتي* 

سایر صفحات این موضوع

بیعت رسمی (خطابه بخش11)

حلال و حرام (خطابه بخش10)

طرح بیعت (خطابه بخش 9)

حضرت مهدی عج(بخش8 خطابه)

پیروان اهل بیت ع (خطابه بخش7)

کارشکنی های... (خطابه بخش6)

تأکید پیامبر ص (خطابه بخش5)

دست مولا (بخش 4خطابه)

اعلان رسمی (بخش3 خطابه)

ای رسول ما (بخش2 خطابه)

ستایش خدای را (بخش1 خطابه)

خطابه غدیر، آیینه بندگی

محور سخن در خطابه غدیر

کریم اهل بیت در غدیر

امام آشکار

راه

افسوس

خطابه در یک نگاه

همه غیر از امیر (ع)

صاحب امروز گنجینه های علم

رد عقیده مجاهدین خلق در خطابه غدیر

محور سخن در خطبه غدير

25 نکته در خطابه غدیر

 

   

پنل اعضاء

نام کاربری:

رمز عبور:

مرا به یاد سپار
رمز عبور را فراموش کرده ام
مزایای عضویت

عضویت در خبرنامه

ویژه نامه

تقویم شیعه

9 ربیع الثانی

واقعه ای در این روز به ثبت نرسیده است.

اوقات شرعی

 

آمارها

. تعداد كل بازديدها: 75774522

. تعداد كل بازديدكنندگان: 69010248

. بازديدهاي امروز: 819

. بازديدهاي دیروز: 3780

. كاربران آنلاين:

. محصولات فروشگاه: 221

. بحث های تالار گفتمان: 85

. کارهای کاربران: 185

. مقالات: 2021

. تصاویر: 112

. صوت: 401

 

صفحه اصلی | درباره ما | تماس با ما |   RSS | صفحه خانگي | معرفی به دوستان

تمامی کالاها و خدمات فروشگاه، حسب مورد دارای مجوزهای لازم از مراجع مربوطه می‌باشند و تمامی حقوق برای مؤسسه ارمغان نگاه ژرف محفوظ می باشد. فعالیت‌های این سایت تابع قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران است.

استفاده از مطالب سایت بلا مانع می باشد، در صورت تمایل سایت ابوتراب را به عنوان منبع ذکر نمایید تا افراد بیشتری با سایت امیرالمومنین علیه السّلام آشنا گردند.

 

طراحي و اجراي پايگاه اينترنتي: