• میرحامدحسین هندی

موضوع: علمای متاخر

کلمات کليدي: میرحامدحسین، میرحامدحسین، میرحامدحسین، میرحامدحسین

علامه میر حامد حسین هندی ، در سال 1246 ق . در شهر « میر تهه » هند به دنیا آمد. نام اصلی او مهدی و کنیه او ابوالظفر بود. سبب شهرتش به «میر حامد حسین » آن است که پدرش پیش از آنکه خبر تولد فرزندش را بشنود، در رویا جد خود «سید حامد حسین» را دیده بود، از این رو، فرزند نوزادش را به این نام مشهور کرد.

خاندان فضیلت

علامه میر حامد حسین ، از خاندانهای اصیل سادات موسوی است و با 27 واسطه ، نسبش به امام هفتم امام موسی کاظم علیه السلام می رسد. نیاکان او در طول قرون گذشته ، همه از سادات اهل علم و زهد و فضیلت بوده اند. شایان ذکر است که این خاندان در اصل ایرانی بودند و در نیشابور زندگی می کردند و در قرن هفتم ، «سید اوحد الدین » - جد پانزدهم میر حامد حسین - در پی حمله مغول ، به هندوستان هجرت کرد و در شهر «کنتور» رحل اقامت افکند.

علامه سید محمد قلی (متوفی 1260 ق .) پدر میر حامد حسین ، از علمای بزرگ قرن سیزدهم هجری و از صاحب نظران در علم کلام بود. مدتی نیز در شهر «میرتهه » بر کرسی قضاوت و فتوا نشست . رساله ای هم بنام «عدالت علویه » در موضوع احکام قضاوت و افتاء و شرائط قاضی و مفتی نوشته است.

اساتید

میر حامد حسین در پانزده سالگی پدرش را از دست داد.  «مقامات حریری » و «دیوان متنبی» را نزد مولوی «سید برکت علی صاحب»، و نهج البلاغه را در محضر مفتی «سید عباس شوشتری» آموخت و سپس به فراگیری علوم عقلی در نزد «سید مرتضی خلاصه العلماء» و علوم شرعی در محضر «سید محمد سلطان العلماء» و برادر او «سید حسین سید العلماء» پرداخت .

تلاش علمی و خلق آثار

جوامع اسلامی بویژه هندوستان ، در دوران زندگی میر حامد حسین ، بیش‍ از پیش دچار آشوب و تفرقه بود. استعمارگران و دشمنان اسلام ، همواره برای دست یافتن به اهداف شوم و غارتگرانه خود، دوست می داشتند که مسلمانان با هم اتحاد نداشته باشند و مدام با خصومت زندگی کنند. بدین خاطر گاه دانشمندانی را در میان خود مسلمانان تحریک می کردند تا با نوشتن و یا گفتن حرفهایی تفرقه افکن و اختلاف آفرین ، صفوف آنان را بر هم زنند و محیط زندگی برادرانه را تبدیل به بلوا و آشوب و سوء ظن و دشمنی سازند.

علامه سید محمد قلی پدر میر حامد حسین ، سالها عمر خود را صرف جواب دادن شبهات و تهمتهائی کرد که دشمنان اسلام ، به دست برخی از دانشمندان مسلمان ، علیه شیعه و مکتب اهل بیت علیهم السلام شایع می کردند سپس نوبت به پسر صالح و خلف او یعنی علامه میر حامد حسین هندی رسید. او نیز تصمیم گرفت کمر همت ببندد و همچون پدرش ، در عرصه قلم و تحقیق و تتبع و بیان حقائق اسلام و وقایع تاریخ اسلام ، به دفاع از حق بر خیزد و به تهمتهای مغرضانه و جاهلانه و خصومت آمیز دشمنان تشیع ، پاسخ دهد. نخستین کارش ، نقد، بررسی ، تصحیح و تهذیب بعضی از کتابهای ارزشمند پردش علامه سید محمد قلی، بود. چرا که بسیاری از آثار پدرش ، در دفاع از مکتب شیعه و پاسخ به ایرادهای مخالفان تشیع بود و شایسته بود که پسر دانشمند و فرزانه ، آنها را تصحیح و چاپ و منتشر کند. میر حامد حسین سالهایی از عمر گرانمایه خود را در این راه صرف کرد و از این رهگذر، خدمات شایانی به عالم تشیع نمود. آنگاه خود اقدام به نوشتن کتاب نمود که به ذکر برخی از آنها می پردازیم :

1- «استقصاء الافحام» ، ده جلد و به فارسی است . مولف در این کتاب مطالبی را پیرامون قرآن کریم ، حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه، شرح حال بسیاری از دانشمندان اهل سنت و اصول و فروع دین ، مطرح کرده است و پاسخی است به کتاب «منتهی الکلام» تالیف حیدر علی فیض آبادی حنفی ، که مطالبی شبهه آمیز و بی اساس درباره شیعه داشت .

2- شوارق النصوص ، پنج جلد در علم کلام .

3- افحام اهل المین ، ردی است بر کتاب «ازاله الغین» تالیف حیدر علی فیض آبادی حنفی .

4- عبقات الانوار فی مناقب الائمه الاطهار.

عبقات الانوار

این اثر بزرگترین و ارجمندترین کتاب اوست و از شاهکارهای علمی و اعتقادی شیعه بشمار می رود. مولف بزرگوار این کتاب عظیم و شگفت انگیز را در مناقب ائمه اطهار علیهم السلام و در جواب کتاب ضد شیعی «تحفه اثنا عشریه » نوشته است .

 کتاب خصومت برانگیز «تحفه اثنی عشریه» را مولوی عبدالعزیز دهلوی (م 1239 ق .) معروف به «سراج الهند» (چراغ هند) نوشته بود. او که از عالمان برجسته و فاضل شبه قاره هند و از اهل سنت بود، بدون توجه به آیات وحدت بخش قرآن و سفارشهای پیامبر صلی الله علیه و آله در این کتابش ، عقاید و آراء شیعه را بطور عموم و فرقه اثنا عشریه را بالخصوص در اصول و فروع و اخلاق و آداب و تمامی معتقدات و اعمالشان به عباراتی خارج از نزاکت و کلماتی بیرون از آداب و سنن مناظره و به روش نوآموزان - که به خطابه نزدیکتر است تا به برهان یا دست کم نقل صحیح مطالب - مورد حمله و اعتراض قرار داده ... کتاب را مملو از افتراآت و تهمتها ساخته است ... و باعث تشتت جبهه اسلامی هند شد. این کتاب در دل برادران مسلمان نسبت به یکدیگر کینه و نفرت پدید آورد.

 عبقات الانوار، دارای دو منهج و هر منهج نیز مشتمل بر مجلداتی چند است . منهج اول درباره اثبات دلالت آیاتی چند از قرآن مجید بر امامت است که مولف همه را مورد بحث عالمانه و محققانه و گسترده قرار داده است . گفته اند این مجلد هنوز به چاپ نرسیده است و در کتابخانه عظیم مولف دانشمندش ، در شهر «لکهنو» نگهداری می شود.

منهج دوم کتاب ، درباره احادیث دوازده گانه ای است که مولوی عبدالعزیز دهلوی در کتاب تحفه اثنا عشریه ، مغرضانه اصل یا تواتر آنها را انکار و اشکالاتی بر این احادیث شیعی وارد کرده بود. این منهج از کتاب شگفت آور و عظیم عبقات الانوار، 30 جلد است که حدود دوازده جلد آن در هندوستان و ایران به چاپ رسیده است . هر یک از احادیث دوازده گانه ، خود یک مجلد و برخی از این مجلدات هم در چندین جلد به سبک قدیم و سنگی چاپ شده است. شامل  حدیث غدیر، حدیث منزلت، حدیث ولایت، حدیث طیر،  حدیث «انا مدینه العلم و علی بابها» و ...

رنجها

علامه میر حامد حسین ، کتاب عبقات را به سادگی و آسانی و رفاه و خدمه و گروه تحقیق ننوشت ، او در راه تالیف چنین کتاب عظیمی ، خود به تنهایی سخت ترین سفرها و پرزحمت ترین کارها را عاشقانه پذیرفت . زیرا همه اسناد و منابع تتبع و تحقیق را در اختیار نداشت ، بویژه کتابها و منابع اهل سنت را.

گاهی به عنوان خادم و کارگر در یکی از روستاهای دور افتاده شهر مکه به خانه عالمی سنی وارد شد تا در کتابخانه او به کتابی که دنبالش می گشت ، دست یابد و موفق هم شد. وقتی فرزند جوانش از دنیا رفت ، مراسم کفن و دفن و تشییع و مجلس سوگواری را به دیگران واگذارد تا یک ساعت هم که شده وقتش را جز در تالیف عبقات الانوار صرف نکند. زمانی به مصر رفت و کتابی را که می خواست پیدا کرد و با کشتی برگشت ، در کشتی مشغول مطالعه کتاب بود که باد تندی کتاب را از دستش گرفت و به دریا افکند و سید به دنبال کتاب خود را به دریا زد و کتاب را گرفت !... وقتی همسفران او را گرفتند و در کشتی نشاندند و سوال کردند که چرا خودت را به دریا پرت کردی ؟ کتاب را نشان داد و جواب داد: به خاطر این کتاب ! این کتاب هنوز هم در کتابخانه ناصری نگهداری می شود.

وفات

سرانجام ، فرزانه بزرگ شیعه و مدافع مجاهد اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله سید بزرگوار میر حامد حسین موسوی هندی ، در هیجدهم صفر سال  1306 قمری در سن 60 سالگی در لکهنو چشم از جهان فرو بست و در حسینیه جناب غفران مآب به خاک سپرده شد.

نوشته شده توسط گروه معرفی علما در روز سه شنبه 1390/8/24 ساعت 16:43

من این مطلب را پسندیدم