• احمد بن محمد بن عيسى اشعری

موضوع: معرفی علما

کلمات کليدي: اشعری، فضل النبي، اشعری، التوحید، زندگینامه

ابو جعفر، احمد بن محمد بن عيسى بن عبد الله اشعرى قمى از روات بزرگ شيعه در قرن سوم هجرى و از ياران ائمه عليهم السلام مى‏باشد.

ابوالعباس نجاشی وی را از اصحاب امام رضا علیه السلام می داند و چون در سال 203 به شهادت رسیده است، می توان گفت: احمد در این دوران، در سنی (حداقل 10 سال) بود، که بتواند از اصحاب آن امام بشمار آید. بنابراین احتمال دارد او متولد دهه آخر قرن دوم باشد.

 احمد در شهر قم به دنيا آمد، شهر علم و فقاهت و شهر راويان بزرگ شيعه و پناهگاه فقها و دانشمندان بزرگ و علاقه‏مندان به محمد و آل محمد صلوات اللّه عليهم. او در خانواده‏اى اهل علم و دانش و ارادتمند به اهل بيت رسول خدا صلى الله عليهم اجمعين تربيت شد و از نوجوانى زير نظر پدر خود محمد بن عيسى اشعرى به فراگيرى علوم و معارف اسلامى پرداخت.

خاندان اشعرى

 خاندان اشعرى از بزرگ ترين و سرشناس ترين خاندانهاى شهر قم مى‏باشد. اجداد آنها از يمن به مكه مهاجرت كردند و از آنجا به حمايت از رسول خدا صلی الله علیه و آله به مدينه و سپس به كوفه رفتند.

 جدّ آنها « ابو عامر» در غزوات متعددى شركت كرد و در جنگ حنين به شهادت رسيد.

 پدر بزرگ احمد، عيسى بن عبد الله، از اصحاب امام جعفر صادق عليه السلام بود و آن حضرت به او فرمودند:

« تو از ما اهل بيت هستى.»

 پدر احمد، محمد بن عيسى، چهره‏اى برجسته و از هيبت و مقام و منزلتى خاص در ميان مردم برخودار بود و از اصحاب امام رضا و امام جواد عليهما السلام به شمار مى‏آمد.

 عموى احمد، عمران نام داشت. امام جعفر صادق عليه السلام درباره او مى‏فرمود:

« اين شخص از خاندان بزرگى است و هيچ ستمگرى قصد آنان را نمى‏كند مگر آنكه خداوند او را در هم مى‏شكند.»

 احمد پسر عمويى داشت به نام مرزبان. امام رضا عليه السلام روزى به او گفت:

« نام تو جزء شيعيان من است.»

شخصيت

 احمد بن محمد بن عيسى از برجسته‏ترين شخصيت‏هاى علمى دوران خود بود. او رييس و بزرگ شهر قم بود و از احترام خاصى در نزد مردم قم برخوردار بود.

ابو جعفر نزد علما و فقهاى شيعه نيز از مقام و منزلت خاصى برخوردار بود و از راويان بزرگ شيعه به شمار مى‏آيد. او به خدمت امام رضا و امام جواد و امام هادى عليهم السلام نيز رسيده بود و روايات فراوانى از ائمه نقل كرده است.

 نام او در سند 2290 روايت آمده است. شيخ طوسى و نجاشى و ابن داود و علامه حلى درباره او مى‏گويند:

« او بزرگ اهل قم و چهره سرشناس و فقيه و دانشمند آنان و رئيس شهر قم بود و به نمايندگى از مردم شهر در برابر سلطان و يا حكومتهاى دوران قرار مى‏گرفت.»

 اساتيد

 ابو جعفر اشعرى علاوه بر امام جواد و امام هادى عليهما السلام از بسيارى از روات بزرگ شيعه نيز روايت نقل مى‏كند مانند: پدرش محمد بن عيسى اشعرى، حسين بن سعيد، نضر بن سويد، على بن نعمان، صفوان بن يحيى، محمد بن ابى عمير، محمد بن اسماعيل، عثمان بن عيسى، حماد بن عثمان و قاسم بن محمد.

 شاگردان

 چهره‏هاى بزرگى از روات شيعه از او روايت نقل مى‏كنند. از جمله: محمد بن حسن صفار، سعد بن عبد الله، على ابن ابراهيم، داود بن كورة، احمد بن ادريس، محمد بن حسن بن وليد، محمد بن على بن محبوب و سهل بن زياد.

تأليفات

 احمد بن محمد قمى داراى تأليفات ارزشمندى است.

 از جمله تاليفات او كه بيشتر در زمينه روايات اهل بيت هستند مى‏توان به كتب:

 1- النوادر

 2- التوحيد

 3- فضل النبي صلى اللّه عليه و آله و سلم

 4- المتعة

 5- الناسخ و المنسوخ

 6- طب الكبير

 7- طب الصغير

 8- المكاسب

 9- الأظلة،

اشاره نمود.

 اخراج برقى از قم

 وى كه بزرگ شهر قم بود ابو عبد الله، احمد بن محمد بن خالد برقى را، كه يكى از روات بزرگ شيعه است به دليل نقل روايت از برخى افراد ضعيف و يا نقل روايات مرسله، از شهر قم اخراج كرد. ولى پس از چندى از اين عمل خود پشيمان شده و از او معذرت خواهى كرده و او را به شهر باز گرداند.

 اشعرى براى جبران اشتباه خود بعد از وفات برقى، در تشييع جنازه  او با سو و پای برهنه حاضر شد.

وفات

به شهادت همه صاحبان رجال، احمد بن عیسی در تشییع جنازه برقی شرکت کرد. در مورد سال وفات برقی دو نظریه وجود دارد؛ ابن غضائری سال 274 و نوه برقی سال 280 ذکر می کنند و چون نوه برقی نزدیکتر به زمان وی و جزء خاندان او بود نظریه اش تقویت می شود. بنابراین احمد بن محمد بن عیسی تا این زمان (سال 280) زنده بود.

اما این که پس از این تا چه مدتی در قید حیات بود معلوم نیست. احتمال می رود فوت او در دهه آخر قرن سوم یا مقداری قبل از آن واقع شده باشد. در این صورت، عمر او به حدود 90 سال خواهد رسید. از محل دفن این عالم بزرگ نیز اطلاع دقیقی در دست نیست. با این حال چون قم محل اقتدار دینی و علمی او بود، احتمال می رود آرامگاه وی در همین شهر باشد.

نوشته شده توسط گروه معرفی علما در روز جمعه 1390/5/21 ساعت 16:1

من این مطلب را پسندیدم