• دینت را ادا کرده ای؟

موضوع: شرح فراز «ذرّیّة رسول الله»

کلمات کليدي: ذریه، حسنین، فرزندان، امیرالمومنین

ذرّیّه به طور کلی در لغت، به نسل یک فرد اطلاق می گردد.

رسول ‌اكرم صلّی الله علیه و آله برترين موجود نظام هستي است كه برترين و كامل ‌ترين دين را براي بشريت آورده و بيشترين تلاش را براي هدايت جامعه بشري كرده است. به گونه ‌اي كه در «ما سوي ‌الله» موجودي را نمي ‌توان يافت كه مديون آن حضرت نباشد و احترام رسول ‌اكرم صلّی الله علیه و آله بر او واجب نباشد.

با توجه به دستور قرآن كريم به مودّت ذوي‌ القربي که آن را اجر رسالت رسول‏ گرامي صلّی الله علیه و آله قرار داده است: «قل لا أسئلكم عليه أجراً إلاّ المودّة في القربي»^[1] معلوم می گردد که ذرّيه ی رسول ‏خدا صلّی الله علیه و آله بودن، يكي از كمالات ائمه اطهار علیهم السّلام است؛ چنان ‌كه در اكثر زيارت ‌ها خطاب به امام يا امام ‌زاده گفته مي ‌شود: «السلام عليك يا بن رسول ‌الله»

البتّه این خیلی معمول است که اگر ما به کسی احترام می گذاریم، به آنچه که به وی منسوب است نیز احترام بگذاریم؛ حتی به لباس و ... آن فرد، بر اساس شدت محبت و احترامی که برای صاحب آن قائلیم، نگاه دیگری داریم. این قاعده ی محبت ورزیدن است.

در نتیجه همان طور که پس از پیامبر، ایمان افراد با امیرالمؤمنین علیه السّلام معلوم می گردد^[2]، نشانه ی دوست داشتن پیامبر صلّی الله علیه و آله هم محبت به ذراری ایشان است.

ذرّیّه پیامبر چه کسانی اند؟

آنچه که قرار است به پیامبر صلّی الله علیه و آله منتسب شود و از این انتساب شرافت پیدا کند، از طریق حضرت زهرا سلام الله علیها است. یعنی ایشان نقش محوری دارند. چنانکه در حدیث کساء می خوانیم: «هم أهل بيت النبوّة و معدن الرّسالة و هم فاطمة و ابوها و بعلها و بنوها».^[3]

در زیارات نوعاً سه عبارت را که هم عرض هم هستند؛ «السلام علیک یا بن رسول الله»، «السلام علیک یا بن امیرالمومنین»، «السلام علیک یا بن فاطمة الزهرا»

امام صادق علیه السّلام از پدران خود نقل كرده اند كه پيامبر اكرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:

«خداوند تعالی ذرّيه هر پيامبري را از صلب خود او قرار داد و ذرّيه ی مرا از صلب علي بن ابي ‌طالب و دخترم فاطمه قرار داده است.»^[4]

جالب است که خیلی ها برای رد اتصال نزدیک ائمّه علیهم السّلام به پیامبر صلّی الله علیه و آله شروع کردند به سخنانی از قبیل اینکه حسب و نسب از طریق دختر منتقل نمی شود و مرسوم نیست و ...!

البتّه می دانیم که روحيه ی جنگجويي و غارتگري عرب، از داشتن دختر نفرت داشت. به طوری که هنگام شنيدن خبر تولّد دختر، رنگ رخسارشان به سياهي مي ‌رفت؛ به گونه ‌اي كه مي ‌خواستند از قبيله ی خود روی بپوشانند و گاهي به فكر زنده به‌گور كردن آن دختر مي‌ افتادند.^[5]

اين نفرت در ادبيات و اشعار آن ها نيز منعكس شده است. امويان كه از هر چوبي عَلَم مخالفت با اهل‏ بيت علیهم السّلام مي‌ ساختند از اين گونه اشعار جاهلي بهره مي‌ گرفتند و انتساب امام حسن و امام حسين علیهما السّلام را به رسول خدا صلّی الله علیه و آله مورد ترديد قرار مي‌ دادند. پس از آن ها هم عباسيان كه از نسل عباس بن عبدالمطلب بودند و بدين سبب، خود را پسرعموي پيامبر اكرم صلّی الله علیه و آله مي ‌دانستند، گاهي به انگيزه ی اظهار فضل در برابر ائمه علیهم السّلام به آن ها پسرعمو مي‌ گفتند؛ كنايه از آنكه ما بيگانه با پيغمبر اكرم صلّی الله علیه و آله نيستيم و شما در انتساب به رسول ‌اكرم صلّی الله علیه و آله خيلي از ما برتري نداريد! افزون بر اين، گاهي به انگيزه فخرفروشي به ديگران و يا تحريك احساسات و عواطف ائمه علیهم السّلام مي ‌گفتند ما پسرعموي شما هستيم، با ما مخالفت نكنيد؛ اگر حكومت در دست ما باشد، از دودمان نبوّت و رسالت خارج نشده است!

باز هم روشنگری!

در مقابل اهل بیت علیهم السّلام هم به یاران خود یاد می دادند که چگونه با استفاده از آیات قرآن به چنین فریب کاری هایی پاسخ دهند.

ابوالجارود نقل می کند که امام باقر علیه السّلام فرمود:

ابوالجارود! (مخالفان ما) درباره ی (امام) حسن و (امام) حسین (علیهما السّلام) چه مي‌ گويند؟

-عقیده ی ما- که آن ها فرزندان رسول خدا (صلّی الله علیه و آله) هستند- را انکار می کنند.

شما به چه چیزی احتجاج می کنید؟(چه دلیلی می آورید؟)

- به آیه ی قرآن درباره ی عیسی بن مریم  که می فرماید: «وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ داوُدَ» تا آنجا که می فرماید: «كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ»^[6] زيرا خداوند در اين آيه حضرت عيسى را از فرزندان حضرت ابراهيم قرار داده است. [حال آنکه حضرت عیسی پدری نداشت که بخواهد به حضرت ابراهیم برسد.] همچنین به آیه ی «فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَكُمْ وَ أَنْفُسَنا وَ أَنْفُسَكُمْ» (آیه ی مباهله) بر آنان استدلال مى‏ كنيم‏.

آن ها چه مي‌ گويند؟

مي‌گويند: «گاهی فرزند دختر، فرزند محسوب مي ‌شود، ولي بالأخره از صلب انسان نخواهد بود.»

فرمود: اي ابوالجارود! به خداوند سوگند آيه ‌اي از قرآن به تو اعطا می کنم (ياد مي‌ دهم) كه ایشان را از صلب رسول ‏خدا (صلّی الله علیه و آله) معرفی کند به طوری که جز كافر آن را رد نكند.

گفتم: قربانت شوم كدام آيه؟

فرمود: آيه ی «حرّمت عليكم أُمّهاتكم» تا آنجا که «وحلائل أبنائكم الذين من أصلابكم»^[7] ([ازدواج با] مادرانتان و ... و همسران فرزندان صلبيتان بر شما حرام شده است). اي ابوالجارود! از آن ها بپرس آيا برای رسول ‏خدا (صلّی الله علیه و آله) حلال بود که با همسران حسنين (علیهما السّلام) ازدواج كند؟ اگر بگويند آري، دروغ گفتند [زيرا تمامی فرق اسلامي، ازدواج با همسر نوه ی دختري را حرام مي ‌دانند] و اگر بگويند نه، پس [ثابت می شود که] آن ها فرزندان صلبي رسول ‌خدا (صلّی الله علیه و آله) هستند و دليلي بر اين حرمت، جز فرزند صلبي بودن آن ها نيست^[8] [زيرا فرزند يا صلبي است و يا غيرصلبي (فرزند خوانده) وقسم سوم ندارد].^[9]

در پایان به میمنت عبارت شریف صلوات در ادامه ی این فراز، حدیثی را از امام صادق علیه السّلام نقل می کنیم که ایشان فرمودند:

«هر كه به درگاه خداى -عز و جل- حاجتى دارد بايد با صلوات بر محمد و آلش شروع كند، و سپس حاجت خود را بخواهد و در آخر هم با صلوات بر محمد و آل محمد پايان دهد، زيرا كه خداى -عز و جل- كريم ‏تر از آن است كه دو طرف (دعا) را بپذيرد، و وسط (دعا) را واگذارد (و به اجابت نرساند) چرا که صلوات بر محمد و آل محمد محجوب نيست(و بالا می رود).»^[10]

-----------------------------------------------------------------

[1] شوري: 23.

[2] «و لو لا انت یا علی لم یعرف المومنون بعدی»: امالی صدوق، ص97

[3] مسكن الفؤاد عند فقد الأحبة و الأولاد، ص155

[4] بحار الانوار، ج23، ص144؛ اين تعبير در خطبه غديريه آن حضرت نيز آمده است: بحار الانوار، ج37، ص210

[5] اشاره به سوره ی نحل، آيات 58 ـ 59.

[6] انعام: 84 و 85

[7] نساء: 23

[8] بدين ترتيب، ازدواج با همسران فرزندخوانده انسان كه فرزند صلبي نيستند، مانند زيد بن حارثه (كه جريان آن در آيه 37 سوره احزاب آمده) جايز است.

[9] بحار الانوار، ج43، ص232؛ ترجمه روان گشته است.

[10] کافی، ج2، ص494-ترجمه مصطفوی با تصرف

نوشته شده توسط گروه زیارت جامعه در روز يکشنبه 1391/11/15 ساعت 21:16

من این مطلب را پسندیدم