• سخنرانیِ قبل از خطبه

موضوع: غدیر در تاریخ

کلمات کليدي: خطبه پیامبر در خیف، خطبه پیامبر در روز غدیر، خطبه پیامبر در منی، سخنرانی قبل از خطبه

سخنرانى های پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم قبل از سخنرانی ایشان در روز غدير

شيعه و سنى به سخنرانى و خطبه پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در منى اشاره نموده‏اند با اين تفاوت كه علماى شيعه به دو سخنرانى براى پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در منى اشاره كرده{1} و اهل سنت فقط به يك سخنرانى در منى اشاره كرده‏اند{2} و نيز در نقل متن سخنرانى پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در منى توسط دو گروه اندكى تفاوت در الفاظ وجود دارد.

 حال به بيان آنچه كه علماى اهل سنت و علماى شيعه در اين باره نوشته‏اند مى‏پردازيم.

 الف) خطبه اول در منى:

 در عرفات دستور خداوند مبنى بر اينكه علم و ودايع انبياعليهم السلام به على‏بن ابى‏طالب‏عليه السلام منتقل شود بر پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم نازل شد.

 پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم در منى اولين خطابه خود كه در واقع زمينه‏سازى براى خطبه غدير بود را ايراد نمودند.

 حضرت خطبه{3} را با حمد و ثناى الهى شروع كرده، سپس به خون‏هاى ريخته شده و اموال بناحق گرفته شده در جاهليت اشاره كرد و آنها را مورد عفو قرار دادند. حضرت به ماه‏هاى حرام اشاره كرده، در ادامه مردم را از اختلاف برحذر داشتند و بيان نمودند كه در نبود من على‏بن ابى‏طالب مقابل متخلّفين خواهد ايستاد.

 حضرت در ادامه حديث ثقلين را به زبان آورده و فرمودند:

«دو چيز گرانبها بين شما مى‏گذارم كه اگر به آن تمسك جوييد گمراه نمى‏شويد و اگر با آن دو مخالفت كنيد هلاك شويد. حضرت اشاره نمودند كه به زودى عده‏اى از شما كنار حوض كوثر بر من وارد مى‏شوند و از من دور مى‏شوند. من گويم خدايا اصحابم، ندا آيد كه اينها بعد از تو سنت تو را تغيير دادند... حضرت تأكيد نمودند كه اين مطالب را حاضران به غايبان برسانند.»

 در بين علماى اهل سنت كه به سخنرانى پيامبر در منى اشاره كرده‏اند مى‏توان به موارد زير اشاره كرد.

 - طبرى در جامع البيان آورده:

«خطب رسول فى حجة الوداع بمنى فى اواسط ايام التشريق... ان عدة الشهور عند اللّه اثناعشره شهرا، منها اربعه حرم...{4}»

«خطبه ی پیامبر در حجه الوداع در منی این است:...»

 - قرطبى در تفسير خود آورده:

«خطب رسول الله‏صلى الله عليه وآله وسلم بمنى فى وسط ايام التشريق فقال: يا ايها الناس إن ربكم واحد ألا لا فصل لعربى على عجمى و لا... ألاهل بلغت؟ قالوا نعم. قال: ليبلغ الشاهد الغائب...{5}»

«پیامبر در منی این طور خطبه خواند:...»

 ب) خطبه دوم در مسجد خيف در منى:

 در آخرين روز از ايام التشريق به دستور حضرت مردم براى نماز در مسجد خيف جمع شدند. حضرت بعد از حمد و ثناى خداوند، از مردم خواستند كه گفته‏هاى حضرت را به خاطر بسپارند و به غايبان برسانند. حضرت به عدم تفرقه سفارش نمودند و مؤمنان را برادر يكديگر خواندند و بار ديگر به حديث ثقلين اشاره نمودند و به دو انگشت كنار هم در دست خود اشاره كرده و يادآور شدند كه همان‏طور كه اين دو انگشت من از هم جدا نمى‏شوند، كتاب خدا و عترتم نيز از هم جدا نمى‏شوند تا در كنار حوض بر من وارد شوند.

 در اين مقطع بود كه منافقان دست به كار شده و احساس خطر نمودند و عليه پيامبر هم‏پيمان شدند{6}

 بعد از ايراد اين خطبه، پيامبر صلى الله عليه وآله وسلم از مكه به سمت مدينه خارج شدند تا به منطقه غدير خم رسيدند. در اينجا بود كه آيه يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك...{7} نازل شد.

منابع:

1-      آقاى محمّدباقر انصارى در كتاب اسرار غدير خويش با استناد به بحارالانوار، ج 37، ص 113 و ج 21، ص 380 به اولين سخنرانى پيامبر در منى اشاره كرده‏اند و با استناد به بحارالانوار ج 37، ص 114 به سخنرانى دوم پيامبر در منى در مسجد خيف اشاره نموده‏اند كه در متن توضيح بيشتر آن خواهد آمد.

2-       طبرى، جامع البيان، ج 10، ص 161؛ سيوطى، الدر المنثور، ج 3، ص 234؛ ابن كثير، البداية و النهاية، ج 5، ص 213 و...؛ همو، السيرة النبوية، ج 4، ص 387.

3-      و كان من قوله بمنى(من قوله بمنى فى خطبته)أن حمد اللّه و اثنى عليه، ثم قال: ايها الناس كل دم كان فى الجاهليه فهو هدر... ايها الناس انى قد تركت فيكم ما إن أخذتم به لن تضلوا... مجلسى، بحارالانوار، ج 21، ص 380 و نيز در ج 37، ص 113 به همين مطالب با كمى اضافات اشاره شده است.

4-      طبرى، جامع البيان، ج 10، ص 161.

5-      قرطبى، تفسير القرطبى، ج 16، ص 343؛ سيوطى، الدر المنثور، ج 3، ص 234؛ ابن كثير، تفسير القرآن العظيم، ج 2، ص 367؛ همو، البداية و النهاية، ج 5، ص 213؛ همو، السيرة النبوية، ج 4، ص 387.

6-      فلما كان آخر يوم من ايام التشريق... ثم نادى: الصلاة جامعه فى مسجد الخيف، فاجتمع الناس و حمد اللّه و اثنى عليه ثم قال: نضر اللّه امرء سمع مقالتى فوعاها و بلغها لمن لم يسمعها... ايها الناس انى تارك فيكم الثقلين قالوا: يا رسول اللّه ما الثقلان...(مجلسى، بحارالانوار، ج 37، ص 114)

منبع: سایت خطابه غدیر

نوشته شده توسط گروه غدیر در روز سه شنبه 1391/5/10 ساعت 21:10

من این مطلب را پسندیدم