• درگذشت عزیزتان را تسلیت عرض می­کنم

موضوع: نهج البلاغه

کلمات کليدي: صبر، گريه، مرگ، مصیبت

امیرالمؤمنین علیه السلام در تسليت به «اشعث ابن قيس» در مرگ فرزندش چنين فرمود:

«اى اشعث اگر برای پسرت اندوهناکی، چون پدر هستی این اندوه شايسته است؛

امّا اگر شكيبا باشى هر مصيبتى را نزد خدا پاداشى است.

اى اشعث اگر صبر كنى مقدرات بر تو جارى مى‏شود و تو پاداش خواهى داشت و اگر ناشكيبائى و بي­تابى كنى باز هم مقدرات مسير خود را طى مي­كند و وزر و گناه بر تو خواهد بود.

اى اشعث فرزندت تو را شاد می­نمود در حالى كه آزمايش و امتحان بود و مرگ او تو را محزون کرد در حالى كه براى تو پاداش و رحمت است.^[1]»

درگذشت عزیزتان را تسلیت عرض می­کنم

مصيبت‏ها كليدهای پاداشند^[2]

تا به حال عزیزی را از دست داده­ای؟ پدر یا مادر، برادر یا خواهر، همسر یا فرزند، شاید هم بهترین دوستت. در این هنگام سخت پریشان می­شوی. اول باور نمی­کنی. منتظری کسی بگوید این خبر دروغ است؛ یا اشتباهی شده! یا لااقل هنوز امیدی به بازگشتش هست! شاید آرزو کنی ای کاش این­ها همه خواب باشد. حاضری همه چیزت را بدهی تا او را برگردانی. حتی شاید آرزوی مرگ کنی. اما افسوس ... ! باید با واقعیت کنار بیایی. تو چگونه این کار را می­کنی؟

اجرتان با خدا

كسى كه مصيبتى به او رسد، ... پاداش او از خداى تعالى بهشت است‏^[3]. خدا برای مؤمن بد نمی­خواهد. اگر عزیزتان را از دست داده­اید اولاً جدایی شما موقت است و در دیار باقی دوباره در کنار هم خواهید بود. ثانیاً ناراحتی کوتاه شما در دنیا پاداش ابدی خواهد داشت. این پاداش آن­قدر بزرگ است که اگر مؤمن بداند كه خداوند چه پاداش بزرگى در برابر بلا برايش آماده كرده آرزو مى‏كند كه در دنيا او را با قیچی­ها تكه تكه كنند^[4]. به عنوان مثال يك فرزند كه قبل از فوت پدر بميرد، بهتر است براى او از هفتاد فرزند كه پس از او بمانند و درك سعادت ركاب حضرت قائم- عجل الله فرجه- را نمايند^[5].

خدا صبرتان دهد

در بهشت درختى است كه به آن درخت ابتلاء مى‏گويند و آن در روز قيامت به اهل بلا و مصيبت داده مى‏شود و هيچ گونه محكمه و ميزانى جهت بررسى‏ اعمال آنها تشكيل نمى‏شود و مانند باران بر آنها ثواب و پاداش فرو مى‏ريزند. إِنَّما يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ‏؛ خدا صابران را به حد كمال و بدون حساب پاداش خواهد داد^[6]. هر كه بر مصيبت صبر كند تا آن را به بهترين وجه با آرامش بگذارند، خداوند سيصد درجه برايش مى‏نويسد كه ميان هر درجه تا درجه ديگر به اندازه فاصله ميان آسمان و زمين باشد^[7]. اما در مقابل، بی­صبری اجر مصیبت را از بین می­برد. حتی گفته شده مصیبت­زده­ای که دستش را بر روی رانش بزند یا دست راستش را پشت دست چپش بزند(آن­گونه که نشانۀ بی­تاب شدن است) از پاداش مصیبت محروم می­شود^[8]. امام صادق علیه السلام فرمودند: آن مصيبتى را كه تو در برابر آن صبر نمودى و مستوجب ثواب الهى گرديدى مصيبت مشمار، بلكه مصيبت آن است كه صاحب آن بر اثر بى‏صبرى و بى‏تابى از اجر و ثواب آن محروم گردد^[9].

گریه کن، اما بی­تابی نکن

رسول خدا صلی الله علیه وآله دست یکی از اصحاب را گرفتند و به نزد فرزندشان ابراهيم بردند؛ ابراهيم در حال جان دادن بود. حضرت او را در دامن خود گذاشتند و فرمودند: اى فرزند عزيزم! من در اين حال مالك اختيار تو نيستم، هيچ كارى از دست من براى تو ساخته نيست و اشك از ديدگان مبارك حضرت جارى شد.

آن صحابی به حضرت عرض كرد: يا رسول اللَّه! آيا شما گريه مى‏كنيد؟ مگر خود شما گريه كردن در مصيبت را نهى نفرموديد؟

حضرت فرمودند:

من از دو نوع صدا و ناله زشت نهى كردم.

1- صداى آوازه‏خوانى لهو و لعب و موسيقى شيطانى.

2- صدايى به هنگام مصيبت كه توأم با خراشاندن صورت و پاره كردن گريبان و ناله اعتراض آميز شيطانى باشد.

اما گريه من بر مرگ ابراهيم گريه رحمانى است، «و من لايَرحَم لا يُرحَم»؛ «كسى كه ترحم ندارد، مورد مرحمت واقع نمى‏شود.» آن گاه حضرت خطاب به فرزندشان فرمودند: اگر نه اين بود كه مرگ حق است و وعده خدا راست و مرگ راهى است به سوى خدا و اين كه آخرين ما به اولين ملحق مى‏شوند، هر آينه حزن ما در مرگ تو اى ابراهيم بسيار شديد مى‏شد. ولى چون راهى‏ است كه همه بايد سير كنيم فراق تو قابل تحمل است و ما بر مرگ تو اندوهناكيم. و فرمودند:

ديده مى‏گريد و قلب اندوهناك مى‏شود ولى چيزى كه باعث غضب پروردگار گردد نمى‏گوييم ^[10]

هيچ بنده­ای به مصيبتى گرفتار نشود كه هنگام به یاد آوردن آن مصيبت «إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَيْهِ راجِعُونَ‏» گويد و هنگام وقوع آن صبر کرده باشد، جز اين كه پروردگار گناهان گذشته او را خواهد بخشيد. و هر گاه ياد آن مصيبت افتد و اين كلام را بر زبان جارى سازد، خداوند گناهانى را كه در ميان اين دو استرجاع(یعنی خواندن این آیه) از او سر زده، می­آمرزد^[11].

صبر زیباست، اما نه در فراق تو ...

امیرالمؤمنین علیه السلام هنگامى كه پيامبر اکرم صلی الله علیه وآله را مى‏خواستند به خاك بسپارند، كنار قبر، فرمودند:

صبر زيبا است ولى نه در مورد (مرگ) تو، و بي­تابى زشت و قبيح است اما نه بر فراق تو. مصيبت مرگ تو سخت بزرگ و سنگين است و هر مصيبتى پيش از تو و بعد از تو در برابر آن كوچك و حقير است ^[12].

مصیبت همۀ خاندان پیامبر صلی الله علیه وآله در واقع مصیبت ایشان است و بی­تابی و فریاد و شیون و لطمه در مصیبت آن­ها پسندیده است و روش خود اهل بیت علیهم السلام و شیعیان در طول تاریخ این­گونه بوده است.

فَعَلَى الْأَطَايِبِ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ وَ عَلِيٍّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمَا وَ آلِهِمَا فَلْيَبْكِ الْبَاكُونَ وَ إِيَّاهُمْ فَلْيَنْدُبِ النَّادِبُونَ وَ لِمِثْلِهِمْ فَلْتُذْرَفِ الدُّمُوعُ وَ لْيَصْرُخِ الصَّارِخُونَ وَ يَضِجَّ الضَّاجُّونَ وَ يَعِجَّ العَاجُّون^[13]

پس باید بر (مصیبت­های) پاکان اهل بیت محمد و علی -درود خدا بر آن­ها و خاندانشان باد- گریه­کنندگان گریه کنند و ندبه­کنندگان فقط بر آن­ها ندبه و فغان کنند و برای مثل آن بزرگواران (که البته مثلی ندارند) باید اشک از دیدگان بارند و ناله و زاری و ضجّه و شیون از دل برکشند.

[1] نهج البلاغه(فیض الاسلام)، حکمت شماره 283، صفحه 1227.

[2]. مسكن الفؤاد عند فقد الأحبة و الأولاد، ص 43. و بحارالانوار، ج 75، ص 113.

[3]. همان، ص: 21. و بحارالانوار، ج 79، ص 116.

[4]. همان، ص: 19. و کافی، ج 2، ص 255.

[5]. همان، ص: 9. و ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ص 196.

[6]. همان، ص: 43. و مستدرک الوسائل، ج 2، ص 425.

[7]. همان، ص: 46. و کافی، ج 2، ص 91.

[8]. همان، ص: 48. و الخصال، ج 1، ص 191.

[9]. همان، ص: 52. و کافی، ج 3، ص 225.

[10]همان، ص: 102. و مستدرک الوسائل، ج 2، ص 461.

[11] . کافی، ج3، ص 224.

 [12] نهج البلاغه(فیض الاسلام)، حکمت شماره 284، صفحه 1228.

[13]. دعای ندبه.

نوشته شده توسط گروه نهج البلاغه در روز پنجشنبه 1390/12/18 ساعت 5:58

من این مطلب را پسندیدم