• جندب بن عبدالله ازدی

موضوع: اصحاب

کلمات کليدي: جندب بن عبدالله ازدی ، جنگ جمل، جنگ نهروان، جنگ صفین

«جُندَب بن کعب بن عبد اللَّه اَزْدي غامدي» که گاه به جدّش نيز نسبت داده می‏شود و جندب بن عبد اللَّه ناميده مي‏شود، همان «جُندَبُ الخير (جُندبِ نيکوکار)» و يکي از چند جُندبِ قبيله اَزْد است.[1]

 او از ياران پيامبر صلي‌الله عليه وآله[2] و امام علي عليه‌السلام[3] بود و در زمان خلافت عثمان و حکومت وليد بن عقبه بر کوفه، هنگامي که ساحري در حضور وليد و در مسجد کوفه به شعبده‏بازي و سِحر مشغول بود، ساحر را کشت[4]  و به زندان افتاد و به مدينه تبعيد شد.

 او همچنين به همراه مالک اشتر و ديگر بزرگاني که به ذکر معايب عثمان مي‏پرداختند، به شام تبعيد شد. جندب در همه جنگ‏هاي امير مؤمنان با ايشان بود.[5]

 در «الإرشاد» به نقل از جُندب بن عبد اللَّه آمده است:

در مدينه و پس از بيعت مردم با عثمان بر علي بن ابي طالب‏عليه السلام وارد شدم و او را سر در گريبان و اندوهگين ديدم.

به او گفتم:

چرا قومت اين گونه شده‏اند؟!

 فرمود:

«بايد صبري نيکو داشت».

 به او گفتم:

منزّه است خدا! به خدا سوگند که تو صبوري.

 فرمود:

«چه مي‏توانم بکنم؟».

 گفتم:

در ميان مردم برخيزي و آنان را به سوي خود بخواني و به آنان خبر دهي که تو به سبب برتري و سابقه‏ات، به [ جانشيني] پيامبرصلي الله عليه وآله سزاوارتري و از آنان عليه اين گروه که عليه تو گِرد آمده‏اند، ياري بخواهي.

 پس اگر ده نفر از صد نفر به تو پاسخ مثبت دادند، با آن ده نفر بر صد نفر [ حمله مي‏بري و] سخت مي‏گيري. اگر در برابرت سر فرود آوردند، همان مي‏شود که دوست داري، و اگر خودداري کردند، با آنان مي‏جنگي.

 پس اگر بر آنان غلبه کردي، نتيجه‏اش همان سيطره الهي است که خدا به پيامبرش داد و تو از آنان به آن شايسته‏تري، و اگر در طلبش کشته شدي، شهيد گشته‏اي و عذرت در پيشگاه خدا پذيرفته‏تر است و به ميراث پيامبر خدا، سزاوارتري.

 فرمود:

«اي جُندب! آيا ده درصدِ مردم با من بيعت مي‏کنند؟!».

گفتم:

اميدوارم.

 فرمود:

«امّا من اميد ندارم که حتي دو درصدِ مردم با من همراه شوند و [ البته] تو را از علّت آن آگاه مي‏کنم.

 مردم [در تصميم گيري خود]، به قريش مي‏نگرند و قريش مي‏گويد: "خاندان محمّدصلي الله عليه وآله خود را از ساير مردم، برتر مي‏بينند و خود را، نه قريش را، صاحب خلافت مي‏دانند و اگر خلافت به آنان برسد، هيچ‌گاه از دست آنان خارج نمي‏شود و به کس ديگري نمي‏رسد؛ ولي اگر در غير آنان باشد، ميان شما مي‏چرخد".

به خدا سوگند، قريش، اين حکومت و سيطره را هرگز از روي اطاعت و رضايت به ما نمي‏دهد».

 به او گفتم:

آيا باز نگردم تا مردم را از اين سخنت آگاه کنم و آنان را به سوي تو بخوانم؟

 به من فرمود:

«اي جندب! اکنون زمان اين کار نيست».

پس از آن به عراق بازگشتم و هرگاه چيزي از فضيلت‏هاي علي بن ابي طالب‏ عليه‌السلام و مناقب و حقوق او را براي مردم مي‏گفتم، با من درشتي مي‏نمودند و مرا باز مي‏داشتند، تا آن که سخنانم به گوش وليد بن عُقْبه (در دوران حکومتش بر ما) رسيد و او هم در پي من فرستاد و مرا به زندان انداخت تا آن که درباره من با او صحبت شد و آزادم ساخت.[6]

_______________________________________________________________

پی نوشت:

[1] الإصابة:1230:615:1، اُسد الغابة:806:568:1، سير أعلام النبلاء:31:175:3.

[2] سير أعلام النبلاء:31:175:3، تاريخ الإسلام:545:3.

[3] رجال الطوسي:497:59.

[4] سير أعلام النبلاء:176:3 و 31:177، الاستيعاب:347:325:1. نيز، ر. ک:اُسد الغابة:802:565:1 و 806:568.

[5] إعلام الوري:339:1، تاريخ الإسلام:545:3، سير أعلام النبلاء:31:77:3.

[6] الإرشاد:241:1، الأمالي، طوسي:415:234، شرح نهج البلاغة:57:9.

نوشته شده توسط گروه اصحاب و یاران در روز چهارشنبه 1391/4/14 ساعت 25:33

من این مطلب را پسندیدم