• مقداد بن عمرو

موضوع: اصحاب

کلمات کليدي: مقداد بن عمرو ، اصحاب

مِقداد بن عمرو بن ثَعلَبه بهراوي کِنْدي، معروف به مقداد بن اسود، قامتي بلند و چهره اي گندمگون داشت. ^[1]  او از ياران شجاع و قهرمانان و نجيب پبامبر خدا بود ^[2]  که در تمام جنگ هاي پيامبر صلي الله عليه وآله شرکت کرد. ^[3]  او را مجمعِ فضايل و مناقب دانسته اند و يکي از «ارکان اربعه» ^[4]  شمرده اند ^[5]  و پيامبر خدا، وي را يکي از چهار نفري برشمرده است که بهشت، شيفته ديدار آنان است. ^[6]

او پس از پيامبر خدا، استوار گام در صراط مستقيم بماند و حقّ ولايت علي  عليه السلام را پاس داشت و مخالفت خود را با تغيير نادرست جريان رهبري امّت پس از پيامبر خدا در مسجد نبوي آشکارا بيان کرد. ^[7]

برخي روايات، مقداد را مطيع ترين يار امام  عليه السلام دانسته اند ^[8]  و او از معدود کساني است که بر پيکر مطهّر زهرايِ طاهره  عليها السلام نماز گزارد. ^[9]

مقداد با خلافت عثمان، مخالفت کرد و با سخنراني شکوهمندي در مسجد مدينه، اين مخالفت را اعلام داشت^[10]  و گفت:

من از قريش در شگفتم! آنان مردي را وا نهاده اند که کسي را از او داناتر و عادل تر نمي شناسم. ... هان! به خدا سوگند، اگر ياوراني مي يافتم....

او به سال 33 هجري و در هفتاد سالگي زندگي را بدرود گفت. ^[11]

مقداد از آغاز، ثروتمند بود و وصيّت کرد که 36 هزار درهم از دارايي اش را به حسن و حسين عليهما السلام بدهند. ^[12]  اين وصيّت، نشان دهنده محبّت او به اهل بيت و بزرگداشت و احترام او نسبت به ايشان است.

در الأمالي - به نقل از عبد الرحمان بن جُندَب، از پدرش - می خوانیم:چون با عثمان بيعت شد، شنيدم که مقداد بن اَسوَد کِنْدي به عبد الرحمان بن عَوف مي گويد:

اي عبد الرحمان! به خدا سوگند، نديدم که با اهل بيت پيامبري پس از او چنين کنند که با اين خاندان کردند.

عبد الرحمان گفت:

اي مقداد! چه ارتباطي با تو دارند؟

گفت:

به خدا سوگند، من آنها را به خاطر محبّتم به پيامبر خدا، دوست دارم و به خدا سوگند، چنان بغض و اندوهْ مرا فرا مي گيرد که کوچک ترين گشايشي نمي يابم، از آن رو که قريش، خود را به سبب [ وابستگي به] شرافت آنها، از ساير مردم، برتر ديد و با اين حال، همگي بر بيرون کشيدن قدرت پيامبر خدا از دست اينان، اتّفاق کردند.

عبد الرحمان گفت:

واي بر تو! به خدا سوگند، همه توانم را براي شما به کار بردم. ^[13]

مقداد به او گفت:

به خدا سوگند، مردي را وا نهادي که از زمره فرمان دهندگان به حق و عاملان به آن بودند. بدان که به خدا سوگند، اگر من ياوراني عليه قريش داشتم، همچون روز بدر و اُحد با آنان مي جنگيدم.

عبد الرحمان گفت:

مادرت به عزايت بنشيند، اي مقداد! مبادا مردم، اين سخن را از تو بشنوند. بدان که به خدا سوگند، من بيم آن دارم که اختلاف بيندازي و فتنه برانگيزي.

پس از بازگشت مقداد، نزد او رفتم و گفتم:

اي مقداد! من از ياوران تو ام.

مقداد گفت:

خدا تو را رحمت کند، اي جُندَب! آنچه ما مي خواهيم، با دو نفر و سه نفر، انجام شدني نيست.

پس از نزدش بيرون آمدم و به نزد علي بن ابي طالب  عليه السلام رفتم و آنچه را گفته بود و گفته بودم، باز گفتم. پس برايمان دعاي خير کرد. ^[14]

در تاريخ اليعقوبي - در يادکردِ بدعت هاي روزگار خلافت عثمان - می خوانیم: گروهي به علي بن ابي طالب متمايل شدند و زبان به اعتراض بر عثمان گشودند.

يکي از آنان روايت کرده و گفته است:

به مسجد پيامبر خدا وارد شدم. ديدم مردي زانو زده و چنان آه مي کشد که گويي دنيا از آنِ او بوده و از دستش رُبوده اند و چنين مي گفت:شگفتا از قريش و دور کردن اين خلافت از خاندان پيامبرشان، در حالي که در ميان اين خاندان، نخستين مؤمن و پسر عموي پيامبر خداست، که داناترين مردم و آگاهترينِ ايشان به دين خدا و پُر بهره ترين آنان از اسلام و بيناترين آنان به راه ها و بهترين راهنما به راه راست است.

به خدا سوگند، خلافت را از رهنماي رهيافته و پاک و پاکيزه، دور داشتند و قصد اصلاح امّت و يا [ پيمودن] راه درست مذهب را نداشتند ؛ بلکه دنيا را بر آخرت، مقدّم داشتند. مرده باد اين قوم ستمکار و از رحمت الهي به دور باد!

به او نزديک شدم و گفتم:

تو کيستي، خدا رحمتت کند؟ و اين مرد که مي گويي، کيست؟

گفت:

من مقداد پسر عمروم و آن مرد، علي بن ابي طالب  عليه السلام است.

گفتم:

آيا به اين امر برنمي خيزي تا من هم تو را ياري دهم؟

گفت:

اي برادرزاده! اين، کاري نيست که با يک نفر و دو نفر به انجام رسد.

پس از آن که بيرون آمدم، ابو ذر را ديدم و ماجرا را برايش بازگفتم.

گفت:

برادرم مقداد، راست مي گويد.

سپس نزد عبد اللَّه بن مسعود آمدم و ماجرا را گفتم.

گفت:باخبر شديم و کوششي نکرديم. ^[15]

________________________________________________________

پی نوشت:

[1] المستدرک علي الصحيحين:5484:392:3، الإصابة:8201:160:6.

[2] حلية الأولياء:172:1.

[3] المستدرک علي الصحيحين:5484:392:3، الطبقات الکبري:162:3.

[4] ارکان اربعه، يعني چهار نفري که پس از وفات پيامبر، برای یاری رساندن به علی علیه السلام داوطلب شدند ( الاختصاص :6 )

[5] الاختصاص:6.

[6] المعجم الکبير:6045:215:6، حلية الأولياء:142:1 و ص 190، الخصال:80:303.

[7] الخصال:4:463، الاحتجاج:37:194:1، رجال البرقي:64.

[8] رجال الکشّي:22:46:1.

[9] الخصال:50:361، رجال الکشّي:13:34:1، الاختصاص:5، تفسير فرات:733:570.

[10] تاريخ الطبري:232:4 و 233، الکامل في التاريخ:221:2-224، تاريخ اليعقوبي:163:2.

[11] المستدرک علي الصحيحين:5484:392:3، الطبقات الکبري:163:3.

[12] تهذيب الکمال:6162:456:28.

[13] مقصود عبد الرحمان، تلاش سرنوشت سازِ او براي انتخاب خليفه در شوراي شش نفره پس ازکشته شدن عمر است - که پيشتر یاد شد - و به انتخاب عثمان انجامید (م)

[14] الأمالي، طوسي:323:191.

[15] تاريخ اليعقوبي:163:2.

پی نوشت ها:

[1] المستدرک علي الصحيحين:5484:392:3، الإصابة:8201:160:6.

[2] حلية الأولياء:172:1.

[3] المستدرک علي الصحيحين:5484:392:3، الطبقات الکبري:162:3.

[4] ارکان اربعه، يعني چهار نفري که پس از وفات پيامبرصلي الله عليه وآله آمادگي خود را براي ياري امام علي عليه السلام به ايشان عرضه داشتند. (ر. ک:الاختصاص:6)

[5] الاختصاص:6.

[6] المعجم الکبير:6045:215:6، حلية الأولياء:142:1 و ص 190، الخصال:80:303.

[7] الخصال:4:463، الاحتجاج:37:194:1، رجال البرقي:64.

[8] رجال الکشّي:22:46:1.

[9] الخصال:50:361، رجال الکشّي:13:34:1، الاختصاص:5، تفسير فرات:733:570.

[10] تاريخ الطبري:232:4 و 233، الکامل في التاريخ:221:2-224، تاريخ اليعقوبي:163:2.

[11] المستدرک علي الصحيحين:5484:392:3، الطبقات الکبري:163:3.

[12] تهذيب الکمال:6162:456:28.

[13] مقصود عبد الرحمان، تلاش سرنوشت سازِ او براي انتخاب خليفه در شوراي شش نفره پس ازکشته شدن عمر است - که پيش تر ياد شد - و به انتخاب عثمان انجاميد. (م)

[14] الأمالي، طوسي:323:191.

[15] تاريخ اليعقوبي:163:2.

نوشته شده توسط گروه اصحاب و یاران در روز چهارشنبه 1391/4/14 ساعت 25:58

من این مطلب را پسندیدم