• عاصم بن زياد

موضوع: اصحاب

کلمات کليدي: عاصم بن زیاد، کسب و کار

عاصم بن زياد از اصحاب و ياران اميرالمؤمنين عليه‏السلام بوده است. ^[1] .

مامقاني مي‏گويد:

عاصم مردي زاهد، پرهيزکار و مطيع امير مؤمنان علي عليه‏السلام بود.

همو در ادامه از کليني نقل مي‏کند:

وي در برهه‏اي از زمان از مردم دوري گزيد و لباس عزلت بر تن کرد و همواره مشغول عبادت بود که با اعتراض اميرالمؤمنين مواجه شد.^[2]

سيد رضي در نهج البلاغه در يکي از خطبه‏ها نقل مي‏کند:

اميرالمؤمنين عليه‏السلام بعد از جنگ جمل وارد بصره شد و در ايامي که در آن جا به سر مي‏برد، روزي به عيادت يکي از يارانش به نام «علاء بن زياد»^[3] رفت. اين مرد خانه مجلل و وسيعي داشت، حضرت به محض اين که خانه مجلل او را ديد، به او فرمود:

«اين خانه با اين عظمت به چه کار تو در دنيا مي‏خورد، در صورتي که به خانه وسيعي در آخرت محتاج‏تري، ولي مي‏تواني همين خانه وسيع دنيا را وسيله‏اي براي رسيدن به خانه وسيع آخرت قرار دهي، به اين که در اين خانه از مهمان پذيرايي کني، صله رحم نمايي، حقوق مسلمانان را در اين خانه رعايت نمايي، و از انحصار و مطامع شخصي و استفاده خودي خارج نمايي».

علاء (ربيع) عرض کرد:

يا اميرالمؤمنين، من از برادرم عاصم نزد شما شکايت دارم.

حضرت فرمود:

چه شکايتي داري؟

عرض کرد:

او تارک دنيا شده، جامه کهنه پوشيده و گوشه‏گير و منزوي گشته، همه چيز و همه کس را رها کرده است.

حضرت دستور داد، فوراً او را حاضر کنند.

عاصم، وقتي آمد، اميرالمؤمنين عليه‏السلام به او فرمود:

يا عُديَّ نَفسِه، لقد استهامَ بک الخبيث، أما رَحمتَ أهلَک و وَلَدک، أتري اللَّهَ أحلَّ لک الطيّبات، و هو يَکره أن تأخُذها، أنت أهوَنُ علي اللَّه من ذلک؛

اي دشمن جان خود، شيطان عقل تو را ربوده است، چرا به زن و فرزند خويش رحم نکردي؟ آيا تو خيال مي‏کني خدايي که نعمت‏هاي پاکيزه دنيا را براي تو حلال و روا ساخته ناراضي مي‏شود از اين که تو از آنها بهره ببري؟ تو در نزد خدا کوچک‏تر از اين هستي، چنين گمان بکني.

عاصم عرض کرد:

يا اميرالمؤمنين، هذا أنت في خشونة مَلبَسک و جُشوبةِ مَأکلک؛

اي اميرالمؤمنين، تو خودت هم که مثل من هستي، تو هم که به خود سختي مي‏دهي و در زندگي به خود سخت مي‏گيري، تو هم که جامه نرم نمي‏پوشي و غذاي لذيذ نمي‏خوري، پس من همان کاري مي‏کنم که شما مي‏کنيد و از همان روشي استفاده مي‏کنم که شما استفاده مي‏کنيد.

 امام عليه‏السلام او را ملامت کرد و فرمود:

ويحک إنّي لستُ کأنتَ، ان اللَّه تعالي فَرَض علي أئمة الحق أن يُقدِّروا أنفسَهُم بِضَعفَة الناس، کيلا يَتَبَيَّغَ بالفقير فَقْرُه؛

تو اشتباه مي‏کني، من با تو فرق دارم، من سمتي دارم که تو نداري، من در لباس پيشوايي و حکومت اسلامي هستم، وظيفه حاکم مسلمين وظيفه ديگري است، خداوند بر پيشوايان عادل واجب کرده که ضعيف‏ترين طبقات ملت خود را در مقياس زندگي شخصي خود قرار دهند و آن طوري زندگي کنند که تهي‏دست‏ترين مردم زندگي مي‏کنند، تا سختي فقر و ناگواري به آن طبقه اثر نکند، بنابراين من وظيفه‏اي دارم و تو وظيفه‏اي.^[4]

هنوز اميرالمؤمنين عليه‏السلام از آن مجلس بيرون نرفته بود که عاصم عبا و لباس کهنه را از تن بيرون آورد و دنبال کار و کسب رفت.^[5]

 ________________________________________________________

پی نوشت:

[1]. معجم رجال الحديث، ج 9، ص 184.

[2]. تنقيح المقال، ج 2، ص 113.

[3]. ابن ابي الحديد در ج 13، ص 37 او را «ربيع بن زياد حارثي» معرفي مي‏کند، و مي‏نويسد: «علاء بن زياد» که سيد رضي در نهج البلاغه آورده را نمي‏شناسم و شايد او کس ديگري مي‏باشد که سيد رضي او را شناخته است. و توضيح آن در شرح حال «ربيع بن زياد حارثي» گذشت.

[4]. نهج البلاغه، خطبه 202؛ در شرح حال «ربيع بن زياد حارثي» با تفصيل و مطالب ديگري نقل کرده‏ايم.

[5]. ر. ک: شرح ابن ابي الحديد، ج 11، ص 35.

نقل از: کتاب اصحاب امام علی علیه­السلام

به قلم: سيد اصغر ناظم‏ زاده قمي

نوشته شده توسط گروه اصحاب و یاران در روز دوشنبه 1390/3/16 ساعت 1:14

من این مطلب را پسندیدم